Ik ben allerminst zo’n getikte francofiel, ik verblijf alleen maar in dit gehandicapte land omdat mijn echtgenote nergens anders wil wonen. Dus ja, ‘follow the leader’, er is geen alternatief. En ik moet toegeven dat het te doen is, wonen in de Provence. Behalve in het hoogseizoen als de trieste massa van té beknopt textiel en artistiek gedachte strohoeden luidruchtig vakantie komt vieren. Altijd weer opgelucht als het 1 september is. Dan zijn we weer onder ons, het toeristisch tuig van de richel is opgerot.
Heel soms ben ik zelfs wel een beetje trots op Frankrijk. Dezer dagen bijvoorbeeld want ‘Les Sages’ (de Wijzen) van de Conseil Constitutionel hebben in een oordeel met betrekking tot migranten de betekenis van ‘fraternité’ (broederschap) in de republikeinse slogan ‘liberté, égalité, fraternité’ nog maar weer eens benadrukt. In concreto: het is de uitvoerende macht voortaan verboden mensen te vervolgen die zonder winstoogmerk migranten een handje helpen.
Kijk, het is een letterlijk komen en gaan van migranten bij de grens tussen Menton en Ventimiglia in Italië. Een cijfer uit 2017: ongeveer 49.000 mensen op zoek naar een beter bestaan. Frankrijk houdt hen tegen, stuurt hen terug en schendt daarbij zijn eigen wetten. Zoals het recht om asiel aan te vragen en minderjarigen zonder begeleiding worden tijdelijk in het cachot opgeborgen. Niet alleen organisaties als Amnesty International en Artsen Zonder Grenzen zijn daar woedend over, ook de rechter in Nice heeft de prefect van het departement Alpes-Maritimes al veroordeeld wegens wetsovertreding. Waar de bewindvoerder namens het gezag in het verre Parijs het niet mee eens is.
Vanzelfsprekend zijn er burgers die vinden dat ze het zo niet langer kan. Bijvoorbeeld de leden van de Association Roya Citoyenne. Die wonen in de schitterende Vallée de la Roya, iets ten noorden van Nice. Van oudsher een broeinest van verzet, in de Tweede Wereldoorlog werden er door de Duitsers gezochte ‘maquisards’ en Joden verborgen. De Association wordt nu geleid door de mediagenieke bio-boer Cédric Herrou (37) die in alle openheid migranten ontvangt die ‘illegaal’ de grens zijn overgestoken. Daarna worden ze verder geholpen en niet alleen in de ‘procedure’.
‘Stiekem’ Frankrijk binnenkomen, niet langs de formele grens, dat moet je niet onderschatten. Op blote voeten door de sneeuw in de Hautes-Alpes, en dan maar hopen & bidden. Praat je over vele honderden in de voorbije winter. In april werden de overlevenden van zo’n martelgang op de Col de l’Échelle ‘verwelkomd’ door een delegatie van de (ultra-rechtse) Génération Identitaire. Op de berg lag een groot spandoek met de tekst: ‘Closed border
You will not make Europe home. Back to your homeland’. Gewapende types van die Génération joegen migranten weg. Niet bewezen maar vermoedelijk zijn daarna minstens 2 opgejaagde migranten om het leven gekomen, uitgeput en verdronken in een rivier. Er kwamen tegendemonstranten, Fransen, Zwitsers en Italianen. Van wie er een aantal werd opgepakt en drie dagen vastgezet wegens hulp aan ‘illegalen’. Nul arrestaties in de kring van die Génération.
Ik las erover en zag ellendige tv-beelden. Ik dacht: misschien die francofielen toch maar eens bijpraten? Toen kwam er dat vonnis van de Conseil Constitutionel. ‘Fraternité’ impliceert dat het niet strafbaar is als je hulp biedt aan iemand die ‘irrégulair’ is. Althans, als je er geen geld mee verdient. Zoals Cédric Herrou die zich door de rechter in Nice tot 4 maanden voorwaardelijk veroordeeld zag. Hij had maximaal 5 jaar ‘ferme’ kunnen krijgen. Op grond van een ‘delit de solidarité’ waarover het strafrecht niet rept, maar door de uitvoerende macht werd ingezet. Mag dus niet van de Conseil. ‘Fraternité’ gaat vóór.
Er zijn mensensmokkelaars die migranten in ruil voor veel geld de Frans-Italiaanse grens ‘en voiture’ helpen oversteken. Als ze met bijvoorbeeld 5 mensen in hun kofferbak worden aangehouden krijgen ze hoge boetes en/of celstraf, hun passagiers worden terug gestuurd of eerst opgesloten. In dit verband is het druk bij de rechter in Nice. Mensensmokkel uit winstbejag, dat is géén ‘fraternité, aldus de Conseil.
Ik las dit allemaal in de kranten op het terras van het dorpscafé en dacht over ‘fraternité. Misschien toch wel een beschaafde natie, dat Frankrijk. Het was warm en mijn hond Fabius vond dat ie even bij de fontein op het pleintje eco-verantwoord water moest tanken. Geen idee meer waarom ik ‘m ooit Fabius heb genoemd.
De president van het Conseil Constitunionel is Laurent Fabius, ex-premier en nog zo het een en ander. Mijn keurige hond verwelkomt als een ware Fabius iedereen. Het ‘délit de solidarité’ is aan hem niet besteed.
“Oké”, zei ik tegen mijn hond, “een Fabius, die deugt.”
Peter Hooft
Tja, wie zijn geschiedenis kent weet dat ‘La France’ een slechte reputatie heeft ten opzichte van ‘buitenlanders’ en (eigen) Joden. We kunnen hier een heel verhaal houden over hun gedrag ten opzichte van ‘onderdanen’ destijds in hun koloniën, ten aanzien van Joden in de Tweede Wereldoorlog en daarvoor al, denk aan de Affaire Dreyfus, en de ellende in de banlieues. Alleen houdt men dit het liefste onder de radar. Voor wie Netflix heeft, kijk naar het eerste deel van ‘The War in Vietnam’. En voor de goede orde, ik neem geen positie in, ik constateer slechts.
Frankrijk heeft vergeleken met andere landen helemaal geen bijzonder slechte reputatie met betrekking tot ‘buitenlanders’ dan wel (eigen) Joden. Ik wijs erop dat president Chirac in 1995 heeft erkend dat Frankrijk verantwoordelijk is voor de deportatie van 77.000 Franse Joden tijdens WO II. President Hollande heeft in 2012 gezegd dat die deportatie door Fransen is uitgevoerd, niet door Duitsers. Frankrijk heeft in 2014 ook schuld erkend door 60 miljoen dollar uit te keren aan Amerikaanse nabestaanden van slachtoffers van de Holocaust die destijds door de SNCF (Franse spoorwegen, enige aandeelhouder: de Franse staat) zijn afgevoerd. Bijvoorbeeld de Nederlandse regering en/of de NS hebben in dit opzicht nooit iets van zich laten horen. Ofschoon je uit demografische gegevens kunt opmaken dat uit Nederland in verhouding tot andere bezette naties de meeste Joden (100.000) zijn gedeporteerd. Er bestaat geen twijfel over de rol van de Nederlandse politie en NS-personeel. President Macron heeft in 2017 gezegd dat de misdaden van het Europees kolonialisme onweerlegbaar zijn. Zoiets heb ik uit Nederland nog nooit gehoord over die zogenaamde ‘politionele acties’ in Indonesië. Ik vind dat Frankrijk in een aantal opzichten een stuk beschaafder is dan veel andere landen.
Peter Hooft
Wat je zegt over Nederland is zonder meer waar. De Duitsers lachten zich suf zo goed als ze geholpen werden door de Nederlandse politie (die na de oorlog overigens niet of nauwelijks gezuiverd is). Voor wat betreft Frankrijk ben ik het in zoverre met je eens dat men de laatste decennia zichzelf eindelijk in de spiegel durft te zien en toegeeft behoorlijk fout te zijn geweest. Maar dat is zo ongeveer voor het eerst in haar geschiedenis. Vergeet niet dat het vervolgen en discrimineren van Joden in de Middeleeuwen zo ongeveer is uitgevonden in Frankrijk en altijd aanwezig is gebleven. Ook in hun koloniën gingen ze niet bepaald netjes om met ‘onderdanen’, vandaar v.w.b. Indo-China mijn verwijzing naar het eerste deel van die Netflix-serie. Leg mij maar eens uit waarom een aantal Afrikaanse landen een ‘aflossing’ diende te en misschien nog steeds moet betalen aan Frankrijk, en we zullen het maar niet hebben over de inzet van het Vreemdelingenlegioen bij allerlei duistere staatsgrepen in Afrika. Maar goed, ik ga lekker de zon weer in…