In een klein zijstraatje in de buurt van de Cours Mirabeau in Aix-en-Provence vind ik een winkel met Provençaalse stoffen. Een klein pijpenlaadje. Het is er druk, een ‘méli-mélo’ van Italianen, Engelsen en Fransen. Ze debatteren hevig over de kleuren, patronen en het aantal gewenste meters stof. En vragen advies aan de vriendelijke, deskundige stoffenvrouw, die ook het ongevraagde advies niet schuwt. Ik hoef geen advies vandaag. De keuze is reuze, ideaal om een geschikt lapje te vinden dat mag gaan dienen als tafelkleed. Een lapje Provençaals dessin uiteraard, zodat er toch een stukje zomer, een piepklein stukje Provence en een metertje geluk op tafel komt op de Hollandse tafel.
Het is dermate druk dat de patron moet inspringen. Zijn vrouw is net goede zaken aan het doen met een Italiaans stel dat hevig gesticulerend een echtelijk debat voert. Ik hoef alleen de lap stof voor mijn tafelkleed af te rekenen, maar opeens schiet mij te binnen dat ik eigenlijk ook een ‘kit de couture de depannage’ nodig heb. Een pakje naalden dus, s’il vous plaît, het liefst met een klosje jeansblauw. Met Franse flair, alsof hij dagelijks klanten bedient, begint de patron zwierig wat laadjes open te trekken in de georganiseerde chaos: een woud van knopen en oogjes, een wirwar van elastiek en klosjes, een walhalla van fournituren. Vindt dan maar eens een pakje naalden in het door jouw vrouw georganiseerde systeem. Alle laadjes gaan open, maar niet het goede. Ten einde raad schraapt hij zijn keel en zonder enige gêne klinkt het wanhopig door de winkel: “Ma belle, où sont les aiguilles?” Een diepe en hoorbare zucht stijgt op vanachter een indrukwekkende stapel lappen, waarna de liefdevolle terechtwijzing door de winkel schalt: “Mon chéri, depuis trente ans, les aiguilles se trouvent dans le troisième tiroir à gauche”.

‘De rest van je wijnproevend leven’
Van de week moest ik weer aan dat winkeltje in Aix-en-Provence denken. Geen toeval hoor. Kwam door een fles AIX-rosé die ik moest proeven.
Moest? Even toelichten.
Vinoloog worden was een pittige klus en kennis behouden is enorm belangrijk. Of zoals een van de docenten ons als wijnlevensles meegaf: proef gedisciplineerd en houd hoofdzaken gescheiden van bijzaken en houd die discipline vast in de rest van je wijnproevend leven.
Kortom, vinologen hebben levenslang. Proeven is ons lot, om te voorkomen dat je na dertig jaar niet meer weet welk laadje je moet opentrekken om de smaak van grenache, syrah of mourvèdre te reproduceren.
Mijn oefenrondje proeven kon ik, vanwege de coronasituatie, gewoon thuis doen via een webinar. Aan de keukentafel, met een geïnteresseerde wijnkater erbij. Er kwam een lespakket met het nieuwe boek van Cees van Casteren: “Proeven als een Pro” én ter illustratie een voorbeeldwijn. In mijn geval een fles AIX-rosé. Daarmee had ik mazzel, want er waren ook deelnemers die een ‘Nieuwe Wereld’wijn hadden ontvangen.
Cees van Casteren is vinoloog én een van de drie ‘Master’s of Wine’ die Nederland rijk is. Hij reist de hele wereld over als wijnconsultant, maar dit voorjaar, toen het coronavirus het vliegverkeer lamlegde, had hij tijd. Eindelijk tijd om een zeer informatief boek te schrijven, omdat hij tijdens zijn studie op zoek was naar een methode om observaties van wijn te ordenen, te onthouden, te nuanceren en te communiceren.

Ook een kennisinjectie voor beginnende proevers
Dit is een boek naar mijn hart. Een kennisinjectie! Tijdens de vinologenopleiding was er veel aandacht voor het analytisch leren proeven. Toch bleef ik altijd zoeken naar een methode om alle informatie te kanaliseren, te ordenen en trechteren. Ik bleef maar zoeken naar ezelsbruggetjes en structuur in een vineus wijnwoud. Ik heb van alles geprobeerd, Excel-bestanden, kaartjes waarin ik druivenrassen probeerde te koppelen aan klimaat, geografie en herkomstgebieden. Het werkte soms, maar het kwam niet tot een geniaal systeem. Dat is Cees van Casteren dus wel gelukt. Het ultieme doel van het boek is om na het proeven van de wijn conclusies te trekken die leiden tot de herkomst, de druivenrassen, de leeftijd van de wijn. Aan de hand van de karaatmethode (naar de letters Kleur, Aroma, Restsuiker, Aciditeit, Alcohol en Tannine) laat hij de uitleg per letter van het woord KARAAT los op 150 voorbeeldwijnen van de meest voorkomende wijnstijlen in wereld. Hij geeft bij elk onderdeel verdiepende, maar voor een breed publiek aansprekende voorbeelden. Grote druivenrassen worden uitgelicht in een overzichtelijk dashboard met informatie. Een aanrader voor beginnende proevers en een naslagwerk voor professionals!
Een souvenir van Aix
Mijn ‘testwijn’, die rosé uit de Provence, komt uiteraard ook voorbij. Prima voorbeeld wat mij betreft, niets mis mee op een grijze Hollandse herfstavond. Een prikje in mijn souvenirgeheugen naar Aix-en-Provence, is puur geluk. De ‘crachoir’ op de keukentafel blijft leeg, ik drink het proefglas gewoon leeg vandaag. De wijnkater keurt het goed. Zoals Cees van Casteren schrijft in zijn voorwoord: “Het is een kwestie van veel doen en (een beetje) lezen”. En zo is het.
Proeven als een pro, door Cees van Casteren. Uitgeverij Treebooks. € 29,95

Margôt van Slooten-Preng is vinoloog, met een passie voor de Provence. Je kunt haar volgen op haar blog ‘Tussen Noordzee en Méditerranée’ https://margotvanslooten.com
Op Kijk, Zuid-Frankrijk! vertelt ze over wijn en over haar belevenissen.