Vraag: Ik heb een vakantiehuis in Frankrijk. Wat staat mijn kinderen te doen, mocht ik – hopelijk nog lang niet – komen te overlijden?
Antwoord van de Frankrijk Advocaat: Wanneer een eigenaar van een huis in Frankrijk overlijdt, dient u de Franse erfenis in Frankrijk af te wikkelen. Door de invoering van de Europese Erfrechtverordening is het Europese erfrecht gedeeltelijk geüniformeerd. De bedoeling was om het afwikkelen van een nalatenschap makkelijker te maken. Echter, omdat er nog steeds een Franse notaris betrokken moet zijn bij de afwikkeling en omdat de erfrechtverordening niets regelt over het fiscale gedeelte van een nalatenschap is het zeker niet eenvoudiger geworden.
Toepasselijk recht en rechtskeuze
Op grond van de erfrechtverordening worden nalatenschappen afgewikkeld volgens het recht van het land waar de erflater zijn laatste woonplaats heeft gehad. Hiervan kan worden afgeweken door in een testament een rechtskeuze op te nemen voor het recht van de staat waar de testateur de nationaliteit van bezit. Indien u als Nederlander komt te overlijden op Nederlands grondgebied is sowieso het Nederlandse civiele erfrecht van toepassing. Dat geldt dus ook voor uw Franse bezittingen. Als u in Frankrijk uw laatste woonplaats dreigt te hebben en toch wilt kiezen voor het Nederlandse erfrecht zult u daarvoor in een testament een rechtskeuze moeten uitbrengen.
Franse notaris
Het is echter nog steeds niet mogelijk dat een Nederlandse notaris de nalatenschap volledig voor u afwikkelt. Frankrijk heeft de wet nog niet zodanig aangepast dat buitenlandse notarissen een akte kunnen inschrijven bij het Franse Kadaster. Daarom is de inschakeling van een Franse notaris nog steeds noodzakelijk om een Franse erfenis af te wikkelen. Deze Franse notaris zal daardoor het Nederlandse erfrecht moeten uitvoeren. Uit de praktijk blijkt dat daar vaak de schoen wringt omdat de Franse notaris niet bekend is met het Nederlandse erfrecht. De situatie waarin de langstlevende de eigendom verkrijgt en de kinderen een niet-opeisbare vordering in geld, is voor vele Franse notarissen abracadabra. De Frankrijk Advocaat kan met haar eigen Franse notaris u behulpzaam zijn bij de afwikkeling van uw Franse nalatenschap naar Nederlands recht.
Franse erfbelasting/successierechten
De genoemde erfrechtverordening bepaalt niets over het fiscale deel van een Franse erfenis. Hierdoor bent u als erfgenaam voor het Franse deel van een nalatenschap nog steeds in Frankrijk belastingplichtig. Een aangifte successierechten is verplicht binnen een jaar na overlijden als de overledene buiten Frankrijk is overleden. Bij overlijden in Frankrijk is de aangiftetermijn en betalingstermijn slechts zes maanden. Frankrijk kent hoge vrijstellingen voor de successierechten er zal echter in alle gevallen aangifte gedaan moeten worden!
Bij ons gaat het om een tweede huis en we zijn beide ingeschreven in Nederland. Hebben wij bij afwikkeling nog steeds met een Franse notaris te maken?
2. Geldt in Frankrijk ook de langstlevende regel?
Geachte heer Sauerbier,
Indien iemand overlijdt met in zijn/haar nalatenschap een (deel van een) Frans huis, dan hebt u inderdaad tot op heden nog immer een Franse notaris nodig (of ons kantoor in Nederland) om de nalatenschap in Frankrijk verwerkt te krijgen. Dit heeft te maken met de Franse kadasterwet die niet is aangepast na van kracht gaan van de Europese erfrechtverordening op 17/08/2015.
De langstlevende regel kan in Frankrijk gelden als de erflater hetzij zijn/haar laatste domicilie (woonplaats) in Nederland had dan wel een rechtskeuze heeft opgenomen in een testament voor het Nederlandse (civiele) erfrecht. Voor de goede orde, de erfbelasting is niet geregeld in de Europese erfrechtverordening, maar Frankrijk kent hoge vrijstellingen voor langstlevende en kinderen (langstlevende 100% vrijgesteld en kinderen een vrijstelling van € 100.000 per kind en per ouder.
Ik heb op aanraden van mijn nl notaris laten opnemen dat ik wil dat het nl erfrecht wordt gevolgd. Ik ben alleen en mijn zoon enig erfgenaam. Ik woon in Fr. Bezit is huis in Fr + vermogen. Uit uw beschrijving maak ik op dat het kiezen voor het nl erfrecht het afwikkelen alleen maar extra ingewikkeld maakt. Voeg daarbij dat mijn zoon de nl Nationaliteit heeft, maar zijn domicilie in USA. Wat is nu het verstandigst. Niets doen of testament veranderen.
Geachte heer/mevrouw De Maar,
Indien u een Nederlands testament heeft waarin is opgenomen dat uw zoon de enige erfgenaam zal zijn, dan zal dat ook in Frankrijk worden aanvaard. Dat wil zeggen dat het civiele erfrecht als zodanig wordt uitgevoerd als in het Nederlandse testament is bepaald.
Waar het echter gaat om de fiscale afwikkeling van de nalatenschap, zal dit als volgt worden bekeken. Als u als erflater Nederland op het moment van overlijden nog niet 10 jaar metterwoon hebt verlaten, zal Nederland erfbelasting bij de erfgenaam kunnen heffen, waar deze zelf ook woont. Ook Frankrijk zou erfbelasting kunnen heffen, als de verkrijging de vrijstelling van € 100.000 per kind overstijgt. Kleine pleister op de wonde is, dat indien er iets in Frankrijk wordt betaald aan erfbelasting, deze betaling aldaar kan worden verrekend met de Nederlandse aanslag.
Bovenstaande kan niet in een testament worden geregeld. Als u derhalve van mening bent dat uw zoon uw nalatenschap zou dienen te verkrijgen, dan hoeft u dus uw testament niet aan te passen.