De grenskwestie

Nu het voornamelijk de Fransen zelf zijn die in deze corona-periode de Côte d’Azur verkennen, is ineens een verroest debat weer opgelaaid: waar begint en eindigt die Côte eigenlijk? Je zou denken dat die mensen zeker nu iets anders aan hun hoofd hebben, maar ja. Fransen op vakantie en ook nog min of meer gedwongen in eigen land, je kunt er dan heel kansrijk op gokken dat zinloze vragen uitgevochten worden alsof het een principe- dan wel gewetensconflict betreft dat wél ergens over gaat.
In mijn omgeving speelt nu dus met veel druktemakerij voor de zoveelste keer de grenskwestie met betrekking tot de Côte d’Azur. Ik ben er gauw klaar mee. Overal waar die zee zich zo’n beetje azuurblauw presenteert, heb je een Côte d’Azur. ‘Simple comme bonjour’.
Dit is buiten de Fransen gerekend.
Ik snap ook wel dat het begrip ‘Côte d’Azur’ tot een formidabel marketinginstrument verworden is voor de toeristenbranche. Maar zelfs met een opgepoetste zonnebril zie ik niet zo’n verschil tussen de méditerrane kusten en stranden van Le Var en die van laten we zeggen de Hérault. Maar die mogen van de steile ‘recht in de leer’ predikers onder géén beding bij de Côte d’Azur opgeteld worden.
Oké, gaan we eerst even te rade bij Stéphan Liégard (1830-1925), die het begrip Côte d’Azur gemunt heeft. Een advocaat uit Dijon die sous-prefect en daarna lid werd van de Assemblée Nationale. Hij kende nogal wat mensen, hij is een van de personages in de ‘Lettres de mon moulin’ van Alphonse Daudet.
Zijn vrouw had een huis in Cannes waar hij de winters doorbracht. Zo’n LAT-relatie ‘avant la lettre’? Het gaat ons niet aan.
Maar hij schreef daar in Cannes een reisboek onder de titel ‘Côte d’Azur’. Je moet er maar tijd voor zien te vinden als je je vrouw een hele winter lang de hele dag om je heen hebt.
Was het een origineel idee, Côte d’Azur?
Hij kwam uit dat Bourgogne-gebied dat al Côte d’Or gedoopt was. Volgens mij hebben ze daar helemaal geen kust, maar aan dat ‘côte’ schijn je een meervoudige betekenis te kunnen toekennen. En ‘côte’ is weer wat anders dan ‘côté’.
Altijd wat met de Franse taal.
Hoe dan ook, onze vriend Liégard moet op zekere dag toen hij in Cannes uit het raam keek, gedacht hebben: die zee is – hoe noem je dat – azuurblauw, ik maak er Côte d’Azur van. Hij had eens moeten weten dat hij nu miljardair was geweest als hij die op zich geringe trouvaille bij zo’n eigentijds merkenbureau had laten vastleggen.
Andere tijden.
Hij bepaalde in zijn ‘gids’ dat de Côte d’Azur zich uitstrekt van Cannes tot Menton. Met dien verstande dat hij ook nog wel aan Genua dacht, de oostelijke richting.
Duidelijk.
Soit?
Dat had je gedacht.
Nous sommes en France.
Toen ‘Côte d’Azur’ tot een begrip en een lucratief handelsmerk uitgroeide, wilden ‘les Azuréens‘ (óók bedacht door Liégard) allemaal wel meeprofiteren. Was en is de vraag: wie zijn dat dan? Anders gezegd: hoe definieer je de Côte tot in westelijke richting waar ook van die mensen wonen die zich gaarne als Azuréen presenteren?
Liégard beperkte zich tot de kust van wat nu het departement Alpes-Maritimes is. Wie zijn boek als een Bijbelse handleiding beschouwt, concludeert dus dat bijvoorbeeld Saint-Tropez in het departement Le Var helemaal niets met de Côte d’Azur te maken heeft. Of mag hebben.
Oude tijden.
Die zijn ingehaald.
Wie nu ontkent dat St. Trop’ bij de Côte d’Azur hoort, wordt ingerekend en als verward persoon opgeborgen in een gesticht.
Goed.
Laten we aannemen dat Liégard een flexibele denker en schrijver was, dan zou hij allicht de kust van Le Var meegerekend hebben. En die van Les Bouches-du-Rhône, in zijn tijd alweer een flink eind verderop. En dan de al even azuurblauwe Méditerranée richting Spanje, al helemaal zo ongeveer aan het eind van zijn toenmalige wereld.
Ik zou hem graag spreken over het debat van deze zomer.
De toeristenindustrie wil dat we overeenkomen dat de Côte d’Azur van Menton (Alpes-Martitmes) tot Marseille (Bouches-du-Rhône) strekt en dan nemen we Le Var ook meteen mee.
Die andere departementen tot helemaal bij Spanje, die vooral niet!
Alsof ze daar geen Côte d’Azur hebben.