Voor veel mensen zit de vakantie er alweer op. En wie in Frankrijk was, heeft het vast knap warm gehad. Eeuwige zomer? Nee hoor. Al suggereert Joseph Roth dat in de titel van zijn boek. Dat iedereen zou moeten lezen die net terug is uit Frankrijk.
Joseph Roth (1894 – 1939), de grootste journalist van zijn tijd, vertrok in 1925 vanuit de Weimarrepubliek voor de eerste keer naar Parijs, de hoofdstad van het land waar hij zo van ging houden. In talloze reportages, brieven en essays – nu eindelijk voor het eerst vertaald en gebundeld, met illustraties van Joep Bertrams, portretteert hij in In het land van de eeuwige zomer Frankrijk en de Fransen. Ze tonen Roths meesterschap en laten de lezer Frankrijk opnieuw ontdekken. Van de haven van Marseille tot het majestueuze heuvellandschap rond Avignon, schildert Roth in In het land van de eeuwige zomer landschappen in sepia-tinten, betoverende mensen, magnifieke architectuur en meedogenloze wanhoop over een land dat op weg is naar de oorlog. Nu misschien ook wel.
In het land van de eeuwige zomer, door Joseph Roth. Uitgever Bas Lubberhuizen. € 19,99,
Het oude Frankrijk
Wie uit Frankrijk terug is, vraagt zich allicht af of het oude Frankrijk nog bestaat. Als het al ooit bestond, anders dan in chansons en vertellingen. Het oude Frankrijk is misschien vooral nostalgische beeldvorming, maar iets ervan bestaat nog. Niet op plages aan de Côte d’Azur, niet langs de autoroutes. Wél in het arrière-pays.
Een van de prettigste boeken over dit onderwerp is Het oude Frankrijk van Roger Martin du Gard (1881-1958), winnaar van de Nobelprijs voor literatuur in 1937. Verscheen al in 1933, nu in een nieuwe vertaling. Originele titel ‘La Vieille France’. Subliem sfeervol geschreven verhaal over zo’n dorpje met een pastoor en zijn zuster, vrome weduwen, een ‘linkse’ cafébaas, en ‘rechtse’ kapper en een communistische onderwijzer. Plus een Duitser die na WO I is blijven hangen. Dan is het al spannend genoeg. Maar de spil in het verhaal dat één dag beslaat, is de postbode Joigneau die alle brieven eerst even zelf leest voor hij ze bezorgt. Hij weet dus alles: dreigementen, huwelijksellende, noem maar op.
Zo beschrijft de auteur het dorpsleven, met al zijn geheimen, maar net zo goed de angsten en dromen. Allemaal van toen? Juist niet. Als toerist ontgaat het je waarschijnlijk, maar zeker in de Provence heb je nog van die dorpjes. De postbode is nu een ‘livraiseur’ van Amazon, maar onthoudt precies wat hij bij wie aflevert. Reken maar dat hij/zij in het dorpscafé onthullingen doet. Als je er woont en dit boek leest, concludeer je dat er eigenlijk niet zoveel is veranderd, Goed, er os geen pastoor meer, maar nog wel een kroegbaas en een kapster met uitgesproken opvattingen. Plus altijd een authentieke communist.
