In deze herfst of van de winter toch nog een paar dagen naar Zuid-Frankrijk? Vast een goed idee! In deze rubriek de aantrekkelijkste bestemmingen voor een stedentrip. Dit keer Aix-en-Provence (3).

De aantrekkelijkste stad van de Provence is Aix-en-Provence. Niet te missen voor wie in deze periode een visite aan Zuid-Frankrijk overweegt. Qua sfeer even mediterraan als Provençaals, even ultra-modern als middeleeuws. De exclusieve charme van een studentenstad die anno 2024 kunst & cultuur (tal van internationaal beroemde muziekfestivals!)net zo belangrijk vindt als een goed glas wijn uit de nabije omgeving. Een niet te vergeten het lokale snoepje, de calisson. En heel veel draait om een permanent eerbetoon aan de schilder Paul Cézanne (1839-1906), kind van de stad.

Als je er een paar keer hebt rondgelopen, snap je waarom Aix ‘het Parijs van het zuiden’ wordt genoemd en dat de stad tegelijkertijd de aorta van de Provence is. Ten tijde van de middeleeuwen was het ook formeel de hoofstad van de Provence. Alom getuigenissen van een rijke geschiedenis en nu onder anderen bewoond door circa 40.000 studenten die hiphop hun inkopen doen op de marktjes waar de boeren uit de nabije omgeving het lekkerste van de Provence in de aanbieding hebben. En de zee van Marseille is maar 30 km verderop, wie een vers visje wil verschalken, hoeft Aix niet uit. Van Marseille (het vliegveld!) naar Aix doen de meeste mensen per trein.

De unieke charme van Aix in een paar trefwoorden: antiek, historisch én vooral eigentijds, cultureel, artistiek, urbain en tegelijkertijd plattelanderig Provençaals.

Die Romeinen zagen het zo verkeerd nog niet

Zoals iedereen wandel je eerst de Cours Mirabeau op, die tot voor kort door platanen omzoomde allee van de stad. Kijk, daar kon zo’n Champs-Élysées qua sfeer nog een puntje aan zuigen. Maar ja, de boen zijn geveld, een of andere ziekte, boomziekte, kaalslag. Uitstraling is er nog wel degelijk. Horeca aan de ene kant, met daarachter het oude centrum, aan de overkant een collectie rijkeluis-huizen van destijds, ‘hôtels particuliers’. Daar vind je onder meer het aanbevolen restaurant Coté Cours, glazen koepel en terras. Van de oerklassieke brasserie ‘Les Deux Garçons’ (sinds 1840) op de Cours, waar Cézanne en Émile Zola (1840-1902) er een paar jaar lang dagelijks aan tafel schoven voor een déjeuner dat vaak iets langer duurde, is helaas weinig over. Brand, verdachte omstandigheden.

Toch een tijdje terug, maar die Romeinen hadden al in de gaten dat er bronnen met warm en koud water waren. Pas ten tijde van de middeleeuwen bloeide Aix echt op en werd de basis gelegd voor wat de stad nu is. Aix, de hoofdstad van het graafschap Provence, vanaf de 13e eeuw onder het gezag van de koningshuizen Aragon en Anjou. De stad groeide uit tot belangrijk artistiek en intellectueel centrum: in 1409 werd de universiteit gesticht door Lodewijk II van Anjou, inmiddels omgedoopt tot L’Université d’Aix-Marseille. De volgorde van die plaatsnamen is natuurlijk geen toeval.

De stad van de 50 fonteinen

Verken op eigen houtje de ‘stad van de 50 fonteinen’ in. Eerst een kijkje nemen achter die Cours Mirabeau, de middeleeuwse straatjes met kleine restaurants en mini-terrasjes waar je vaak beter en sneller à la Provençale luncht dan bij de ‘erkende’ adressen. Autovrije voetgangersstraatjes, met nieuwe boutiques van Gago, Hermès en andere topmerken. En dan iets verderop het ‘shopping quartier Les Allées Provençales’. Zara, H&M, Levi’s.

De schitterende panden aan die andere kant van de Cours Mirabeau, architectuur van de barok, die nauwelijks onderdoet voor die van Parijs en Versailles. Ik liep binnen bij het Musée Granet, onderscheiden als een van de mooiste musea van Frankrijk, met werk van de 14e tot 20e eeuw. Er hangt gewoon een Rembrandt. Maar ook Cézanne en Giacometti zijn van de partij, als je dat zo kunt zeggen. En zoals al eerder verteld, er draait veel om Cézanne. Als het weer het toelaat, ga dan naar de Nont Saint-Victoire waar zijn atelier te bezichtigen is en waar hij vrijwel dagelijks die unieke natuur weer opnieuw schilderde.

De topwijnen van Le Pays d’Aix

Aix is ook een echte wijnstad. Tal van domaines met een AOC Coteaux d’Aix-en-Provence! Ook dat is de charme van Aix, amper een kwartiertje tuffen de stad uit en je zit temidden van de wijngaarden die vooral lekkerlessende ‘rouge’ bieden, niet in de eerste plaats rosé. Niet alleen een kwestie van klimaat, heeft eerder met de grond te maken. En dan scoor je dus een flesje ter hoogte van de dominante Mont Sainte-Victoire die in de verte over de stad regeert. Wie in die omgeving gaat rondneuzen, snapt Cézanne en de essentie van de Provence. Die natuur, de sfeer, niks geleden onder ‘globalisering’. In Aix en Le Pays d’Aix kom je altijd tijd tekort.

Oh, ja, over dat snoepje gesproken

Dé lokale lekkernij van Aix is dus de calisson, een ruitvormig snoepje van geconfijte meloen, amadelpoeder, vruchtensiroop en vanille, afgedekt met een stukje ouwel. Zoals het betaamt, bestaan er tal van legendes over de ‘uitvinding’ ervan. Zo zou de calisson voor het eerst gepresenteerd zijn op de bruiloft van koning René d’Anjou in 1473, vlak na de introductie van de amandel in de Provence. En het zou zijn naam te danken hebben aan een priester die de gelovigen van Aix niet optrommelde met de Latijnse woorden ‘venite ad calicem’, maar in overvalst Provençaals ‘venes touti au calissoun’ riep.

Allicht allemaal onzin. Want Martino di Canale heeft het al in 1275 in zijn boek ‘Chronique des Vénitiens’ over de Venetiaanse specialiteit ‘calisson’.

Uit eten

• Pierre Reboul, 11 Petite-Rue-Saint-Jean,  (1 Michelinster)..
• Ame Terrra, 7 traverse Saint-Pierre.
• La Petite Ferme, 7 ave. Vicor Hugo.
• Étude, 24 rue de l’Aumôme-Vieille.
• Licandro-Le Bestrot, 18 rue de la Couronne.
• Le Vintéprode, 48 rue Pont Neuf.
• Le Formal les Caves Henri IV, 32 Rue Espariat.
• Il y était une fois, 4 Rue Lieutaud.
• L’Épicurien, 13 Forum des Cardeurs.
• Côté Cour, 19 Cours Mirabeau..
• Le Poivre d’Ane, 40 Place des Cardeurs.
• Yamato, 21 Ave. des Belges.
• Four sous la Platane, 31 Rue de la Couronne. Place des Tanneurs.
• La Tomate Verte, 15 Rue des Tanneurs.