(klik op de foto’s om ze te vergroten)
In het hart van het Nationale Parc de Lubéron (Vaucluse) zou een schitterend kasteel zijn dat bol staat van de geschiedenis. Kruisridders, de guillotine, moord en een verborgen schat. Werd me verteld. Ik erheen natuurlijk, naar dat Château de Sauvan, in Mane, niet ver van Forcalquier (Alpes-de-Haute-Provence).
Ik weet ook wel dat Franse kastelen er een handje van hebben om een indrukwekkende reputatie op te bouwen. Maar er zullen slechts weinig kastelen zijn die zó prominent aan hun ‘imago’ hebben gewerkt als Château de Sauvan. Hier kom je beslist niet alleen vanwege de prachtige architectuur, de schitterende ligging of de – onder normale omstandigheden – aantrekkelijke evenementenkalender. Hier kom je ook en vooral vanwege de fabuleuze geschiedenis. En vanwege de broers Allibert, die al decennia lang hun uiterste best doen om dit fraaie Franse erfgoed te behouden en te restaureren.
Een aantrekkelijk optrekje
Maar laten we bij het begin beginnen: de achttiende eeuw.
Toen besloot Michel François de Janson, commandeur in de orde van Saint Jean van Jeruzalem, brigadier van het leger van de Koning, dat hij zijn sporen wel verdiend had en het dus de hoogste tijd werd voor een aantrekkelijk optrekje à la campagne, ver van de Parijse hofcultuur. Na gedane Kruistochten moet je per slot wel ergens ongestoord je benen onder de tafel kunnen steken, en ook toen al was het goed toeven op het Provençaalse platteland.
De Avignonese architect Jean Baptiste Franque kreeg in 1718 de opdracht tot het ontwerp van een frivole buitenplaats in de buurt – en met uitzicht op – het Middeleeuwse gehucht Mane (waar nog steeds de fraai intact gebleven stadswallen te bewonderen zijn), middenin de ongerepte natuur van de Lubéron.
En dan, de pest erin
De bouw werd in eerste instantie voortvarend aangepakt. Maar in 1720 gooide de pestepidemie roet in het eten. Als Michel François de Janson dan in 1731 ook nog eens overlijdt, lijkt het kasteel tot verval verdoemd, nog voor het is afgebouwd. Het ambitieuze ontwerp voor de tuinen rond het kasteel komt niet eens verder dan de tekentafel. Ook al, omdat het glooiende terrein in die tijd maar moeilijk te bewerken viel. En de erfgnaam, het neefje Michel de Forbin-Janson, vond het wel best zo. Het buiten kon gebruikt worden, er konden gasten (voor de jacht) ontvangen worden, dus deed het er niet zoveel toe of het houtsnij- en beeldhouwwerk was uitgevoerd. Bovendien bood Sauvan prima onderdak aan een aantal ‘celebrities’ uit die dagen die graag even de luwte opzochten en verder geen boodschap hadden aan tierelantijnen’.
Wie gaat er onder de valbijl?
Eén van de bekendste bewoonsters van het kasteel was de markiezin van Galléan. Een hartsvriendin van de Franse koningin Marie-Antoinette, die ook regelmatig als haar dubbelgangster optrad. De liefde van de markiezin voor haar vorstin ging zelfs zo ver dat ze ten tijde van de Franse Revolutie aanbood haar plaats in de staatsgevangenis – en bijgevolg ook onder de guillotine – in te nemen. Maar ‘noblesse oblige’: Marie-Antoinette sloeg het genereuze aanbod af. De mythe doet de ronde dat markiezin van Galléan voor haar geste door hofkringen riant is beloond en dat ze die schat indertijd ergens in het Château van Sauvan heeft verborgen. Er is naarstig naar gezocht, wordt er verteld. Maar feit is dat tijdens de Revolutie veel van het kasteel verloren is gegaan.
En daarna zette het verval definitief in.
Een passie voor het leven
Totdat! Zo’n jaar of vijfentwintig geleden de broers Jean-Claude en Robert Allibert – met een grote passie voor kastelen – besloten dat het mooi geweest was en dat het veel mooier kon. Restaureren werd hun levenswerk, waarmee ze tot op de dag van vandaag bezig zijn. En het is bijna niet te geloven wat ze in de voorbije jaren met hun passie hebben bereikt. Na permanent verbouwen, restaureren, decoreren, schuren, verven, tuinieren, snoeien en saneren, is Château de Sauvan voor een groot deel weer in oude luister hersteld.
Met passie vertellen de broers over hoe de daklijst werd gestut om instorten te voorkomen, hoe een oorspronkelijke kroonluchter werd teruggevonden, waar een lamp werd ontdekt dankzij een oude inventarislijst en ga maar door. Maar helaas, dat zet geen zoden aan de dijk als het gaat om complete restauratie. Daar is heel veel geld voor nodig.
Een film met Patrick Bruel
Dolblij waren de broers dan ook, toen filmregisseur George Lautner het kasteel uitzocht als locatie voor de film ‘La Maison Assassinée’ (1988) met Patrick Bruel in de hoofdrol als een uit de Eerste Wereldoorlog teruggekeerde soldaat, die wil achterhalen waarom zijn hele familie daar is uitgemoord (hij ontsnapte als baby als enige aan de slachtpartij) en die wraak wil nemen op de daders, maar stuit op een muur van vijandigheid bij de dorpsbewoners. Het leverde de broers Allibert een aardig zakcentje op, dat meteen in het kasteel werd gestopt. Maar genoeg om de ultieme restauratie te bewerkstelligen, nee, dat was het niet. Dus moesten er andere activiteiten worden ontplooid.
Kom maar kijken
Château de Sauvan is daarom open voor het publiek. Het was nog pre-corona toen ik er was en de broers Allibert vertelden me alles tijdens een rondleiding.
Ze hadden het ook over de Frans/Nederlandstalige Belg Philippe Cousin, die een campagne opzette om het Château de Sauvan te behouden voor het nageslacht.
Z’n ouders hadden er een huis in de buurt. Vond ie niks, als kind. Pas later begon hij de schoonheid van de streek te snappen. En ging hij ook weleens kijken op Château de Sauvan. Hij werd er door betoverd. “Ik liep in een filmdecor! Geweldig wat die broers Allibert hebben bereikt! Dit kasteel verdient het behouden te blijven.”
Dat is gelukt. Het kasteel is een ‘monument historique’ en de tuin een erkende ‘jardin remarquable’.
En als je in de buurt bent
Het is hier mooi hoor. Hopelijk is corona van de zomer voorbij. Dan is wat mij betreft Château de Sauvin een echte aanrader als vakantietip. Rijke historie, maar ook een sublieme omgeving. Hier wil je echt wel even wat langer rondkijken. En dan ook nog dat uitzicht!
Voor meer info: https://www.chateaudesauvan.com
Voor een video-indruk: https://www.youtube.com/watch?v=5aCq8DHI4VM
Toen ik er begin dit jaar was, reed ik terug via Forcalquier. En ja, dan dus toch even aangelegd bij Les Terrasses de la Bastide, Route de Banon; het is zó lekker eten op dat terras. Wie weet zien we elkaar daar, volgend jaar?
