Door Patrick de Graaf –
Als liefhebber van idiote verhalen die ze deftig legendes noemen om er wat sjeu aan te geven, zit je in Frankrijk snor. Pré-corona verzeilde ik een keertje in Saint-Guilhem-le-Désert, een héél hoogbejaard dorp (9e eeuw of daaromtrent) in de Hérault. Zo’n 300 inwoners, maar die wonen wel heel mooi. Ik belandde – onvermijdelijk – op de Place de la Liberté en was diep onder de indruk. Wat een schitterend plein, gedomineerd door een superieure plataan die zo’n 150 jaar oud zou zijn. Heb je er ook nog de fontein uit 1907 en de bogen van de oude overdekte markt uit de 18e eeuw. Ik ben niet zo van de overtreffende trap, maar dit mag je toch wel een magische plekje noemen.
Kruisvaarders en pelgrims
Saint-Guilhem-le-Désert ligt in een kloof en is zo’n pleisterplaats op de route naar Compostella. Maar in de middeleeuwen was het al een centrum van het christendom. Kruisvaarders en pelgrims kwamen er een stukje van het Heilige Kruis aanbidden. De oorspronkelijke abdij, in de 9e eeuw gesticht door Saint Guilhem, die voor zijn heiligverklaring furore maakte als de graaf van de Aquitaine, is deels verdwenen. Maar er is die kerk die geldt als een juweel van romaanse kunst en die beschermd mondiaal erfgoed is. Zoals het hele dorp als een van die ‘plus beau villages de France’ ook min of meer beschermd is. Als je er bent, snap je meteen waarom.
Die abdij werd destijds ver weg van het menselijk gewoel gebouwd. Vandaar die toevoeging aan de naam: désert (woestijn).
Als je de hoofdstraat inloopt, stuit je ook op vooral romaanse huizen met opgewekte gevels en traditionele dakpannen in zuidelijk rose. En je denkt: wie hier mag wonen, is bevoorrecht.
De Reus en zijn ekster
Terug op het grote plein raakte ik op het terras van een van de vele cafeetjes in gesprek met een trotse dorpeling die me met wijdse gebaren hét verhaal vertelde, de legende van de Reus.
Een bloeddorstige mastodont woonde in een kasteel boven de vallei, samen met alleen een ekster. Die waarschuwde als er gevaar dreigde, maar die vogel hield wel van een geintje: ook alarm slaan als er niks aan de hand was. Toen Guilhem de aanval op de verblijfplaats van de gigant opende, deed de gevleugelde poortwachter wat er van hem verwacht werd, maar zijn heer en meester oordeelde: zal wel weer flauwekul zijn. Een paar uur later werd hij van de slottoren naar beneden gesmeten. En daarna zou zich nooit meer een ekster in Saint-Guilhem-le-Désert hebben durven vertonen.
Romaanse en gothische beelden
Ik liep natuurlijk ook nog even binnen bij het Steenmuseum van de abdij. Een verzameling van romaanse en gothische beelden, restanten van de kloostergang, beslist de moeite waard. Had ik meer tijd gehad, was ik ook nog naar het Musée d’Antan gegaan, over de geschiedenis van het dorp en de presentatie van oude beroepen, in scène gezet met levensgrote gipsfiguren.
Eerlijk gezegd kwam ik min of meer per ongeluk in Saint-Guilhem-le-Désert terecht. Ik vind dat wie er een keertje in de buurt is zichzelf tekort doet als ie er dan niet even gaat kijken.
Uit eten:
Sur le chemin de Compostella, Rue de la Font du Portal.
La Taverne de l’Escuelle, Grand Chemin du Val de Gellone, Place de l’ église.
Logies des Penitents, Place de la Liberté (Italiaans).
De abdij van St. Guilhem is wat mij betreft een van de mooiste, rustgevende kerken. Omdat onze gastheren de priester van de kerk kenden, lukte het hen een afspraak te maken voor mijn man om op het orgel daar te spelen. Een van onze meest indrukwekkende vakantie ervaringen. En als je daar toch bent bezoek dan ook in de directe omgeving de fabelachtige grottes de Clamouse.