Over stilte en geluiden in de Cevennen

do 5 september 2024

Door Margôt van Slooten-Preng

Met zo een zonnige finale van de zomer moet ik opeens terugdenken aan de trage start van het voorjaar. Daarbij floepen onmiddellijk fijne gedachtes binnen aan de overweldigende stilte bij het inslaan van vallei van de rivieren Rieutord en Elbès. Rijdend onder een dik dak van gebladerte slingeren we de smalle weg omhoog de Cevennen in. Pas een goede driekwartier later dient Saint-Martial zich aan. Een sereen klein dorp diep weggestoken in het groene hart de Cevennen. Na Saint-Martial zijn er geen echte dorpen meer. De weg ligt er louter om via een aantal cols de boerderijen en huizen in de haarvaten van de groene golvende, intens stille heuvels te kunnen bereiken.

Saint-Martial

Zelfs de cigales zwijgen nog in alle talen. Het voorzichtige cri-cri dat we zo nu en dan horen, brengt me op een dwaalspoor. Het geluid dat ik hoor, is veel zachter dan dat van de cigale, niet zo intens hard. Een paar dagen later komt de verklaring: het geluid is afkomstig van de heldenbok of grote eikenbok (Cerambyx cerdo). Een zeldzaam insect, dat specifiek voorkomt in de Cevennen.

Drone-achtige units van insecten

cerambyx cerdo

Met een lichaamslengte van meer dan vijf centimeter is het een van de grootste kevers van Europa, die daarnaast te herkennen is aan de belachelijk lange antennes en dan vooral die van de mannetjes. Tijdens mijn struintochten door tuin en directe omgeving van het vakantieverblijf maak ik kennis met deze drone-achtige units van insecten. Wat een joekels! Tijdens de ochtendkoffie onder de kastanjeboom weet ik het zeker: het exemplaar dat op mijn schouder landt, is duidelijk een man. De antennes van mannetjes zijn immers veel langer dan het lichaam en hebben een opvallende, zweepachtige vorm. Ik vroeg me direct af: wat moet je als mannelijk insect met zulke onhandige extremiteiten? Ik lees dat dergelijke lichaamsdelen bij insecten wel vaker voorkomen. Iets met ‘de mannetjes met ‘de langste’ zijn voor de vrouwtjes het aantrekkelijkst’.

Volledige gedaanteverwisseling

’s Avonds vliegen deze honkvaste helden rond de boom waar ze zijn opgegroeid. De volwassen kevers zijn in staat om geluiden te produceren door verharde en geribbelde lichaamsdelen langs elkaar te strijken. Dat komt dus ook voor bij andere insecten, zoals cicaden, vandaar mijn verwarring. De heldenbok komt in de vroege zomer tevoorschijn en plant zich in juni en juli voort. Ook die vergelijking gaat op met hun korte aardse leven (slechts drie tot vijf weken) van de cigales, evenals het larvestadium (drie tot vijf jaar), de verpopping en de volledige gedaanteverwisseling. In die paar weken van het aardse leven, moet hij zich ook voortplanten. Nu begrijp ik die imponerende antennes opeens.

De vroege ochtend is soms magisch

Dagen van zalig nietsdoen rijgen zich aaneen. De vroege ochtend is soms magisch: een dikke sjaal nevel slingert zich boven de Rieutord en we zien reeën in de tuin van de mas. Het geknisper van droog blad tijdens een ochtendwandeling is afkomstig van sangliers in de diepe helling van de toegangsweg. Tegen lunchtijd is het heerlijk toeven onder het natuurlijke zonnescherm van wilde wingerd of de machtige armen van de meer dan honderd jaar oude steeneik.

Louter natuurgeluiden

Wanneer de laatste zonnestralen achter de bergen verdwijnen, hult de nacht zich al snel in een inktzwart stilzwijgen. In sterren- en maanloze nachten is er niets anders dan een bang makend zwart gat en voel ik me nietig. Geen verkeer, geen vliegtuigen, geen buren. Louter natuurgeluiden: de krijs van de torenvalk die broedt onder het dak van de mas, het laatste liedje van de zangvogels in de bomen. Een enkele krekel knispert schuchter wanneer de zon zich terugtrekt achter de heuvels en ook de heldenbokken zijn even uitgezwiept.

Zo kabbelt het leven voort, stromen de menselijke longen vol met zuivere lucht geproduceerd door de groene longen van de Cevennen en wandelen we rond in dit paradijs. In deze havre de paix, hoeft niets. Er is tijd, niets dan tijd. Op het eerste gezicht lijkt het groene uitzicht een geheel, maar goed kijkend ontwaar je de individuele bomen en de verschillen in vorm en nuances in kleur. Het is de wind die ze in beroering brengt. Ze bewegen ritmisch, lijken te dansen op de adem van de wind, als groene golven die aan komen rollen op het strand. Vijftig tinten groen met hier en daar de witte pruik van de bloeiende kastanje. Soms een staccato trillen van het blad, soms een sierlijk ballet van walsend groen.

Serieuze méditerrane temperaturen

De langste dag komt in zicht en de ‘echte’ zomer nadert. De aangename lentedagen maken plaats voor serieuze mediterrane temperaturen op deze onbedorven, pure plek. Nog altijd is de stilte er overweldigend, maar opeens is er een nieuw geluid bij, dat het heldenbokkenlied overstemt. De cigale verbreekt zijn ondergronds stilzwijgen. Op 25 juni zingt de eerste cigale eindelijk de zomer.

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Of reageer met je Facebook account

Scroll naar boven