Wijn van het duizelingwekkende schiereiland Cap Corse

Door Margôt van Slooten-Preng –

Als ik op het kleine privéstrandje van de gîte de Tyrreense zee inloop, piept achter de rotsige kustlijn het pittoreske Erbalunga op. De verleiding is groot om er heen te lopen voor een ochtendkoffie, een fijn terras of een fles wijn voor bij de lunch. Of simpelweg te mijmeren aan het oude haventje. De uitvoering in de praktijk blijkt echter net zo weerbarstig als het reliëf van de rotskust.

De D80, de keizerlijke cornicheweg Route du Cap die het mogelijk maakt om met de auto vanuit Bastia een rondje Cap Corse te doen, was er vroeger nog niet. Napoleon III heeft er in de 19^e eeuw voor gezorgd dat de weg er kwam en opende daarmee de Cap voor de buitenwereld. Het schiereiland was daarvoor alleen toegankelijk via zee. De weg ligt ingeklemd tussen de zee en de bergen. En dan hebben ze er ook nog huizen weten te bouwen. Fijn hoor, want de oude villa waar onze gîte is ondergebracht, is met een paar treden van het kleine privéstrandje gescheiden. Ideaal voor een petite baignade matinale bij de prachtige zonsopkomst en mijmeringen in het maanlicht.

De buurtsuper als wijnspeciaalzaak

Uiteraard is er geen keurige stoep naast de slingerende kustweg, noch een alternatief geitenpad. Te voet gaan is een regelrechte zelfmoordactie. Corsicanen schuwen de pittige rijstijl niet, waardoor het louterende loopje naar de boulangerie, zo’n fijn Frans vakantieochtendritueel, niet verstandig is. De huurauto is gewillig en brengt ons bij het kleine Sparretje, tevens bakker. En, dat is nou zo leuk aan Franse supermarkten, er staat ook fatsoenlijke wijn, van lokale producenten. De buurtsuper als wijnspeciaalzaak. Heerlijk, het vinologenhart gaat er harder van kloppen. Dus belanden er, omdat het adagio ‘drink lokaal’ hoog in mijn wijnvaandel staat, wijnen van de AOP Corse Coteaux du Cap Corse en de AOP Muscat de Cap Corse in het winkelmandje.

De zee is nooit ver weg

De wijngaarden van het dunne en lange schiereiland Cap Corse staan op duizelingwekkende plateaus in een ruig gebied. De zee is nooit ver weg en er is vrijwel altijd een verkoelende wind. Een voordeel voor de wijnboeren, schimmels ontwikkelen zich dan moeilijker en er kan veelal biologisch gewerkt worden. In tegenstelling tot de rest van eiland (daar produceert men vooral rosé) is 54% van de totale productie witte wijn van vermentinu. Het aandeel rood en rosé is gelijk (23%).

Een eeuwenoud ras

Vermentinu (vermeil = goudkleurig) is een eeuwenoud ras dat zich enkele eeuwen geleden in Griekenland ontwikkelde, voordat het werd aangeplant in Italië, Sardinië en Corsica. Een grootheid in de mediterrane witte wijnwereld (ook bekend als rolle in de Provence en Languedoc, of malvasia in Spanje). De Corsicaanse wijnbouwers maken van vermentinu droge witte wijnen van grote intensiteit. Licht, fris en spannend wild, veelal met veel finesse en elegantie. Vermentinu doet mij altijd denken aan die reclame voor doucheschuim, waarin gerept werd over ‘de wilde frisheid van limoenen’. Bovendien zijn ze aromatisch, met tonen van bloemen (meidoorn), citrusfruit, appel, ananas en amandel. Ze combineren uitstekend met geitenkaas (de Corsicaanse is rond van smaak), gegrilde vis (loup de mer au fenouil) of coquilles Saint-Jacques met een citrussaus of Corsicaanse charcuterie.

Grote reputatie in ‘Terre Firma’

De AOP Corse Coteaux du Cap Corse is het kleinste AOP-gebied van Corsica met 30 ha wijngaarden. Vijf producenten maken hier wijnen van karakteristieke druivenrassen niellucciu en sciaccarellu en grenache (rood) en vermentinu (wit). De bekendste en oudste (1850) wijngaarden aan de oostkant van Cap Corse behoren tot Clos Nicrosi. De wijngaarden liggen vrijwel direct aan zee, in het dorp Rogliano. Andere producenten zijn: Domaine de Gioielli, Clos Paoli, Domaine Pieretti en Domaine de Pietri.

Domaine de Pietri ligt in Morsiglia, in het noordwesten van Cap Corse. De geschiedenis van dit wijndomein gaat minstens terug tot de 18e eeuw. Dankzij een bijzonder terroir (klei en leisteen) en de knowhow van de wijnboeren, hadden de wijnen van de Cap een beroemde reputatie verworven op Corsica, maar ook in “Terre Firma”, het vasteland, zoals ze toen zeiden, en vooral in Italië. De schippers – die zelf vaak wijnbouwers waren – exporteerden hun productie vanuit de pakhuizen van de kleine havens zoals Erbalunga naar Genua en Ligurië, maar ook naar Toscane en tot aan Rome door de Tiber op te varen.

Op de ribben van de ruige rug

De geurige maquis en de bossen van eiken en olijfbomen bekleden de reliëfs van de kleine grillige valleien langs de bergen die de ruggengraat van Cap Corse vormen. Op de ribben van de rug liggen de wijngaarden. Als stille getuigen van de wijnbouw in de 18^e eeuw zie je er nog ommuurde oude terrassen liggen, waarop de druiven waren aangeplant. Veelal zijn ze verlaten, na epidemieën van meeldauw en de druifluis in eind 19^e eeuw en twee oorlogen die de dorpen grotendeels ontvolkten in de 20 eeuw.

De wijnstokken van Domaine de Pietri zijn er gelukkig nog steeds. Aleatico, een druivenras oorspronkelijk uit Toscane, staat aan de basis van de beroemde Rappu, een vin doux naturel van Cap Corse. Zijn mantel is baksteenkleurig en de wijn ademt rokerige aroma’s. Hij lijkt wat op Banyuls. Voor de Rappu werden de aleatico-druiven na de oogst in oktober vroeger verspreid op de daken van huizen of op leistenen terrassen.

Een uniek historisch onderdeel

In Morsiglia kwam de grondlegger van Domaine de Pietri in de jaren vijftig op het idee om platforms te bouwen die bedekt waren met lokale leisteen, een meer praktische manier om de druiven te laten indrogen. Ze zijn er nog steeds, een uniek historisch onderdeel van eilandlandschap en Domaine de Pietri.

Proeven uit het winkelmandje

Op de proeftafel van de gîte staat een van de mooie wijnen uit mijn winkelmandje: de rode van Domaine de Pietri, een blend van niellucciu en grenache. Niellucciu (niellu = zwart, donker, hard) is al enkele eeuwen aanwezig op Corsica en is ampelografisch identiek aan sangiovese (Toscane).  Het is het vlaggenschip van de druivenrassen in de Corsicaanse wijngaarden.  Niellucciu is dol op warmte, kan goed tegen droogte en voelt zich uitermate goed thuis in de steenachtige bodems. Hij barst van de tannines en heeft het vermogen goed te kunnen ouderen. Vanwege de stevige tannines worden de druiven na de oogst ontsteeld. Ze krijgen hun opvoeding in roestvrijstalen of houten vaten en rijpen minimaal twee jaar, anders zijn ze veel te streng en wrang. Een vergeten fles in de kelder levert om die redenen kruidige en dierlijke tonen op.

Een eindeloze afdronk

De diepe robijnrode kleur dwingt direct respect af. De zachte lucht van een zomerse juniavond walst geuren van kreupelhout, bramen en zwarte bes los. Geef de wijn die noodzakelijke lucht, het maakt hem vriendelijker en onthult de pittige aroma’s geschraagd door inmiddels zijdezachte tannines en een eindeloze afdronk. Een volle en vlezige wijn, die het goed doet bij stoere gerechten als geitenbout of een stoofpot van wild zwijn. Met olijven erin, die combinatie is goud. Of bij Iets delicatere gerechten als cannelloni of Corsicaanse lokale gerechten, zoals Storza Preti à la Bastiaise.

Au clair de la lune

De avond is magisch. De volle maan die opkomt richting Elba en het vasteland van Toscane trekt een wonderschone baan licht over de Tyrreense Zee en laat het water schitteren. In mijn glas schittert de rouge van Domaine de Pietri. Als ik de trap naar het kleine privéstrandje van de gîte afdaal, zie ik Erbalunga au clair de la lune en mijmer ik over de kostelijke wijnen van Cap Corse.

Hoe het vroeger geweest moet zijn, de levendige haven, de uitvarende schepen naar het Terra Firma.  Van de AOP-wijnen blijft 60% op Corsica zelf, 30% gaat naar het vasteland van Frankrijk en slechts 20% wordt geëxporteerd.  Le Conseil Interprofessionnel des Vins de Corse wil de wijnen van Corsica internationaal meer bekendheid geven en de export bevorderen. Een uitstekend idee!  Met een beetje fantasie zie ik een met wijn volgeladen schip de haven van Erbalunga al uitvaren richting het noorden.

Waar te koop

Domaine de Pietri
Caroline Paoli-Ciavaldini
www.domainedepietri.com

Eten in Erbalunga

Restaurant Le Pirate – Le Port,  gastronomisch restaurant aan de haven. Indrukwekkende wijnkaart, uiteraard met een enorm aanbod Corsicaanse wijnen.
www.restaurantlepirate.com