In Frankrijk is vrijwel iedereen die ooit de aandacht heeft getrokken verzekerd van een plekje in de eredivisie der iconen. Eén keer een succesvol plaatje gemaakt of een rol gespeld in een hit- dan wel cultilm, en hup, er staat al icoon in je cv. Mij is altijd geleerd dat icoon een kunstwerk is met religieuze kenmerken, maar de Fransen malen niet om wat inflatie van internationaal erkende culturele begrippen. Eén van de vele voorbeelden van ‘met de Franse slag’.
Dat ik Frankrijk en de Fransen niet begrijp, is geen reden om er chagrijnig van te worden. Van afwijkend denken en gedrag word ik eerder heel erg vrolijk. En na drie weken Tour de France, die meeslepende mix van topsport en propaganda van de Offices du Tourisme, ben ik de eerste om te zeggen: pachtland! Maar snappen?
Wereldberoemd en erg aardig
Van de week overleed Jane Birkin (76) en op zo ongeveer alle tv-zenders en de voorpagina’s van de kranten werd ze herdacht als een Frans icoon. Terwijl, als er iemand een volbloed Engelse was, dan was zij het wel. Ik vind dat ik dat kan weten, want lang geleden heb ik haar een keer uitvoerig gesproken. Als afgezant van een Nederlands tijdschrift, ’t was in de tijd van dat toen omstreden liedje ‘Je t’aime, moi non plus’, dat haar de rest van haar leven, in elk geval buiten Frankrijk, zou blijven achtervolgen. Ik ontmoette haar bij haar thuis in Parijs, Serge Gainsbourg was er ook, en een heel lieve hond, zo’n Engelse buldog. We spraken in een mengelmoes van Engels en Frans, het ging over van alles en nog wat, Jane Birkin wilde weten of Roald Dahl in Nederland ook gelezen en bewonderd werd. Gainsbourg kwam er bij zitten, hij en ik rookten erop los, in mijn herinnering was hij de eerste die tegen me zei dat de toeristische charme minder dan een kwart van het verhaal van Frankrijk vertelt. Goed in m’n oren geknoopt. We gingen gedrieën naar de set waar een film werd opgenomen met Jane Birkin in de hoofdrol. Wereldberoemd, maar heel aardige, doodgewone mensen, dat echtpaar. Belezen en betrokken.
Geannexeerd als een van hen
Later kreeg ze – althans in Frankrijk – alle erkenning als een voortreffelijke actrice en zangeres. Het kon de Fransen geen zier schelen dat ze geen tricolore paspoort had, ze was geannexeerd als één van hen. Hebben ze hier trouwens toch een handje van, je iets of iemand toe-eigenen. Heb ik het niet speciaal over de Nederlandse chansonnier Dave, eerder over de Concorde. Natuurlijk tot die uit de handel moest worden genomen wegens enige mankementen. Kregen de Britten de schuld van.
Ach, die Fransen. Vanmiddag was de president weer eens op de tv. Heel tevreden over wat er allemaal voor elkaar gebokst is en met Frankrijk komt het wel goed. Hij zal wel andere kranten lezen dan ik en naar andere nieuwszenders kijken. Als Gainsbourg (1928-1991) nog geleefd had, zou ik ’m gebeld hebben met de vraag of ie president wilde worden.
