Vandaag staat een bezoek aan de grotten van Villecroze op het programma, ‘les grottes troglodytiques de Villecroze’ zoals je deze toeristische attractie kan terugvinden in de kleurrijke folders. Is het een halte waard op een eventuele uitstap naar Tourtour? Het antwoord laat ik aan de bezoekers over.

De overweldigende Grande Salle

Trek in ieder geval stevige wandelschoenen aan, niet op hoge hakken of sandalen zoals ik. De ongelijke treden die je moet beklimmen, zijn niet altijd even comfortabel. Vooraleer je aan de ingang komt, kan je dit reeds aan den lijve ondervinden. Bordjes geven de weg naar de ingang duidelijk aan. Is het mijn ongeduld dat me doet twijfelen of ik niet verkeerd gelopen ben? Wanneer je aan de kassa komt, sta je met beide voeten in de grotten die zowat 700000 jaren geleden hun oorsprong vonden in het ijstijdperk. De overweldigende “Grande Salle” zou je doen vergeten dat je eerst inkom moet betalen. Vooraleer in detail uit te weiden over wat er allemaal te ontdekken is, eerst een paar wetenswaardigheden en een stukje geschiedenis.

Schuilplaats van de Benedictijnen

Belangrijk om weten is dat deze grotten nooit als woning gediend hebben, dit in tegenstelling tot de grotten van Cotignac. Ze werden voornamelijk als opslagplaats gebruikt en in tweede instantie als schuilplaats. Dit laatste was zeker het geval voor de eerste eigenaars, de kloosterlingen van de orde der Benedictijnen. In de Xde eeuw was er nog geen sprake van Villecroze. Een abdij in de omgeving van de Sint Victor kapel was zowat het enige gebouw dat de omgeving rijk was. Uitgestrekte velden en een meer getuigden van een grijze eenzaamheid in de wijde omgeving. De kloosterlingen gebruikten de grotten toen als schuiloord tegen de razzia’s van de Saracenen. In 1566 hebben ze de grotten verkocht aan een zekere Nicolas d’Albertas, alhoewel ruilhandel een betere omschrijving was voor deze opportunistische transactie. Privé investeringen faciliteerden de versterking van de grotten omdat ondertussen een dorpje ontstaan was in de nabije omgeving. Door een gerechtelijke procedure hebben de kloosterlingen zich de grotten opnieuw toegeëigend. In een gulle bui hebben ze die dan overgedragen aan de bewoners van Villecroze, of was het eerder omdat ze totaal verwaarloosd waren. Genoeg geschiedenis, tijd om te verkennen.

Een constante temperatuur van 11 graden

Als je in “Le Séjour” komt, getuigen de overgebleven constructies over het gebruik van de grotten als verdediging tegen mogelijke indringers. Je kan 11 schietgaten tellen die dienden om krijgers met slechte bedoelingen terug te dringen. Niet alleen de mens vond de grot een uitgelezen schuilplaats, ook kerkuilen genoten van dit natuurlijke toevluchtsoord. Getuige hiervan zijn de beenderen die men teruggevonden heeft. Je wandelt “Le Couloir” door om in “La Tour de Guet” te komen. Dat dit de meest vochtige plaats is van de grotten heeft het te danken aan de waterval die zich in de nabijheid bevindt en zeker een bezoekje waard is. Bijzonder is wel dat het water hier de stenen niet uitholt maar materie creëert. “La Réserve et l’Etable” is dan weer de plaats waar de reserves werden opgeslagen. Niet verwonderlijk. Het ganse jaar heerst hier een constante temperatuur van 11° die je doet vergeten dat het buiten bijna 20° warmer is. Wie zou er geen wijnkelder in zijn huis willen waar dergelijke omgevingsfactor zijn natuurlijk biotoop heeft? De plaats die op mij de meeste indruk maakt, is “La Salle des Collones”.  Je krijgt er een grotten-van-Han-gevoel. Alleen, de stalagmieten hebben het laten afweten. Een aantal stalactieten strekken zich uit tot aan de bodem. Omdat er in de XVIde eeuw een opening gemaakt werd, is het fenomeen van stalactieten een halt toegeroepen. Het meest opvallende zijn de glinsterende stenen op de grond. Ze doen je denken aan de afbeelding van een heilige die door het veelvuldig aanraken, er een eeuwige glinstering aan overgehouden heeft. Je komt ogen te kort om de grillige vormen waarin sommigen een Boedabeeld of een vrouw met een tulband menen te herkennen, te bewonderen. Het is, zoals in iedere plaats, even wennen aan de lichtinval of het gebrek eraan en je fantasie op hol te laten slaan. Gedaan met dagdromen in de duisternis.

Buiten gekomen, is het even met de ogen knipperen. Je zonnebril verjaagt de eerste prikkelingen van het licht en de verblindende zonnestralen bij een helderblauwe hemel. Nu is het genieten van de natuur die zich niet tot een siësta heeft laten verleiden. Je kijkt neer op de rode daken en ziet in de verte het gebergte van La Loube, ingedommeld tussen Brignoles en Toulon. Je beseft dat Villecroze nog veel meer te bieden heeft: le vieux village met haar labyrint aan smalle straatjes, het théâtre de verdure, de rijkdom van de zeven fonteinen, de kapel Saint-Victor die al in de XIIde eeuw toebehoorde aan de abdij van Saint-Victor in Marseille, het park dat een oase aan verfrissing biedt op snikhete zomerdagen.

Geen foto’s maken

Zij die denken dat ik op een godvergeten zonovergoten weekdag in oktober moederziel alleen was met het idee om de grotten te bezoeken, slaan de bal lelijk mis. Sommige bezoekers waren zelfs heel assertief. Een ernstige dame met de allure van een immer actieve schooljuf maakte me er attent op dat ik geen foto’s mocht maken. Niemand die me daarover voordien de les gelezen had. Ze toonde me haar folder waarop een niet mis te verstane pictogram stond. Je bent gewaarschuwd.

Redenen genoeg om een uitstap te plannen naar Villecroze. Nadien misschien overwegen om ook een bezoekje te brengen aan Tourtour dat bij de toeristen nog steeds hoger aangeschreven staat omwille van haar ligging en de talrijke galerijen die hen als bijen laat zoemen in hun zoektocht naar honing. Misschien is de zengende hitte in de zomer al een voldoende reden om beschutting te zoeken in de grotten van Villecroze.