Door Raoul Duchemin –
De Vaucluse, in het hart van de Provence, heeft alles en nog veel meer om een mens gelukkig te maken. Over een prachtige stad als Avignon (Palais des Papes, die brug, het Festival, dit jaar van 7 t/m 26 juli) hoef ik het hier niet te hebben. Ook niet over L‘Isle sur la Sorgue, waar zo’n beetje de grootste antiekuitstalling van Europa is te bewonderen. Evenmin over het schitterende natuurgebied Luberon en zijn bijna buitenaardse okerrotsen. En dan iets verderop de roemruchte Mont Ventoux en de Rhône-vallei met zijn gerenommeerde wijngaarden. Heb je ook nog de uitgestrekte lavendelvelden en talloze verstopte dorpjes vol historie, allemaal Vaucluse.
Maar als de naam van het departement valt, denk ik zelf in de eerste plaats aan de typische streekproducten die ook aan de charme van de Vaucluse bijdragen. Welke dan?
Nou, lees maar even door.
De geitenkaas van Banon
Geiten vreten vrijwel alles wat ze voor de bek komt en dat levert vaak middelmatige tot slechte geitenkaasjes op. Maar als een geit mag grazen in weides vol vers gras en geurige kruiden, is het een heel ander verhaal. ‘Top of the bill’ op geitenkaasgebied is de Banon. Een klein kaasje met een rijk aroma en een intense smaak, dat uitsluiten gemaakt wordt van de melk van twee Provençaalse geitenrassen: ‘Rove’ en ‘Alpine’. De geiten weiden minimaal 210 dagen per jaar en de kaas wordt voornamelijk met de hand gemaakt. Banonkaasjes rijpen vijf tot tien dagen voor in een vorm, worden daarna in alcohol gedrenkt en in kastanjebladeren verpakt, en rijpen dan nog een dag of twaalf na in een koele ruimte zonder daglicht. Er wordt door een aantal kleine lokale producenten maar zo’n vijftig ton per jaar van gemaakt, dus de kaas is moeilijk verkrijgbaar. Maar in de omgeving van Banon is de kans op scoren heel reëel. Sinds 2003 heeft ‘le Petit Banon’ een AOC (Appellation d’Origine Contrôlée).
De lavendelhoning van Sault en Valensole
Met zijn uitgestrekte lavendelvelden is de Vaucluse leverancier nummer één van de koning onder de honingen; de lavendelhoning. Van doorschijnend vloeibaar amber, tot bijna wit gestold. Delicaat van smaak en vol aroma’s. En bovendien nog gezond ook. Een schepje in de thee voorkomt verkoudheid, een lepeltje bij een zere keel doet wonderen. Honing bevat proteïnen, vitaminen en mineralen, is een geweldige bacterie-’killer’, bevordert de spijsvertering, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Maar natuurlijk is honing ook gewoon erg lekker en de lavendelhoning uit de Vaucluse zelfs verrukkelijk. Vooral die uit de omgeving van Sault, Valensole en Banon.
De essentiële oliën
Lavendel wordt niet alleen gebruikt om er parfum, zeep, shampoo, badolie en tal van andere cosmetische artikelen mee te maken. Aan de essentiële olie worden ook medicinale eigenschappen toegedicht. Zo zou lavendel kalmerend werken, zorgt het voor een goede nachtrust en helpt het bij zonnebrand en insectenbeten. Een drupje lavendel in een kopje thee helpt bij maag- en darmstoornissen. Ook in de keuken kan lavendel gebruikt worden: wat fijngewreven bloemblaadjes doen het prima in een salade, bij geitenkaas, in gebak en in confiture. De beste tijd om lavendelvelden te bezoeken is van begin juli tot eind augustus. Met name de gebieden rond Sault zijn de moeite waard.
De meloenen van Cavaillon
Je hebt meloen en je hebt ‘le melon de Cavaillon’, veruit de populairste meloen van heel Frankrijk en ver daarbuiten. Een echte Cavaillon-meloen is niet groot, groen-gestreept van buiten en oranje van binnen, met stevig vruchtvlees en makkelijk te verwijderen zaadlijsten. Hoe zwaarder de meloen weegt, des te zoeter en sappiger hij zal zijn. En zoet is in dit geval héél zoet. Voorwaarde is wel dat hij goed rijp is. Dat controleert u door er op te kloppen (hoe holler het geluid, hoe rijper), door het steeltje eraf te trekken (hoe makkelijker, hoe rijper) en als dat ontbreekt, door voorzichtig met de duimen het topje in de drukken (hoe zachter, hoe rijper). Jawel, op een Zuid-Franse markt mag dat allemaal. U zult als kenner worden herkend.
Noga ‘au-bain-marie’
Waar honing is, vind je noga, ‘nougat’ zoals de Fransen zeggen. Want honing vormt – met amandelen en eiwit – de voornaamste grondstof voor het snoepgoed, dat in grote ketels ‘au-bain-marie’ wordt vervaardigd. De geschiedenis van noga (in het latijn ‘nux gatum’ genaamd) gaat terug tot de oudheid, maar komt oorspronkelijk uit de Oriënt. In de zeventiende eeuw kwam de noga met zeelieden mee naar Marseille en verspreide de fabricage zich over de Provence. Sindsdien maakt het een onlosmakelijk onderdeel uit van de Provençaalse kersttraditie (les treize desserts).
Truffels: de ‘zwarte diamant’
Menig departement beweert de beste truffels van het land in huis te hebben, maar de geurige zwam die in de Vaucluse wordt gevonden, mag zich met recht ‘de zwarte diamant’ noemen. Er zijn zo’n vijftien communes waar actief aan truffelteelt, dan wel aan truffel zoeken wordt gedaan. En er zijn tal van markten waar de peperdure delicatesse wordt aangeboden. Met de markten in Carpentras (half november-half maart), Richerenches (januari-maart) en Valréas (december-maart). De truffel kan in tal van gerechten worden verwerkt, maar de echte Provençaal zweert bij een flinke portie lekker zompig roerei, waarover een ruime hoeveelheid verse truffel is geschaafd.
Wijnen die ertoe doen
Niet alleen in de uitgestrekte Rhône-vallei, maar ook in de Luberon, rond Cavaillon en Apt, en tussen de uitlopers van de Mont Ventoux, bij Carpentras, zijn heel wat interessante wijngaarden te vinden. Het zuiden van de Vaucluse, tussen Avignon en Bollène, kent diverse grote appellations ‘Côtes du Rhône, zoals ‘Châteauneuf du Pape’, ‘Gigondas’en ‘Vacqueyras’. In de buurt van Orange zijn het vooral de ‘Côtes du Rhône Villages’ die de aandacht trekken. Met name in de districten ‘Rasteau’, ‘Cairanne’, ‘Séguret’, ‘Beaumes-de-Venise’, ‘Roaix’en ‘Valréas’ zijn fraaie flesjes te vinden.
