Eerbetoon

Gisteren zat ik natuurlijk net als iedereen die niet in Parijs was, aan de buis gekluisterd naar de hommage op de Champs-Elysées aan Johnny Hallyday te kijken. Tussen de 800.000 en 1 miljoen mensen langs de route, zo’n 700 ‘motards’ achter de rouwstoet aan, geen relschopper te bekennen; het was wel heel bijzonder. De president plus twee ex-staatshoofden, zo ongeveer alle Franse ‘sterren’, iedereen wilde afscheid nemen, waardig afscheid. Van een fenomeen en van een tijdperk. Eergisteravond in het café hoorde ik dat zelfs twee dorpsgenoten – die hadden ingetekend voor een speciale reis, georganiseerd door Nice Matin – ook naar ‘la capitale’ waren getogen om dat afscheid mee te maken. Tja, dan wil ik wel een paar uurtjes ‘buiskleven’ om er ook wat van mee te krijgen. Ik heb in mijn ruime kwarteeuw in Zuid-Frankrijk maar één keer eerder meegemaakt dat het land in nationale misère was gedompeld en er de hele dag op radio en televisie niets anders werd uitgezonden dan rouw & herinnering: dat was in 1991 toen Serge Gainsbourg dood ging, ook zo’n fenomeen.
Maar wat ik nu meemaakte was beslist heftiger. Op BFMTV zag ik (in de samenvatting van 11 uur hoor, ik ben niet gek) dat er om 7 uur ’s ochtends al mensen achter de dranghekken op de Champs-Elysées rondhingen in afwachting van de rouwstoet die omstreeks midi geprogrammeerd stond. Ik ben best een beetje fan van Johnny, maar ik was echt verbijsterd. Hebben die lui allemaal dan niks beters te doen? Ik werd zelfs een beetje treurig toen ik een mevrouw van rond de twintig hysterisch in de camera hoorde gillen ‘dat haar leven zonder Johnny zinloos was’. Get a life, denk ik dan, ga je afreageren in de sportschool, ga wat leuks doen met kansloze kindertjes, ga desnoods een Guinness Book of Records-trui breien maar dóe iets met je leven zeg; je hebt nog een tijdje te gaan.
Hallyday was dan wel een icoon, maar ja, ook een soort promotor van rock & roll uit Amerika. Generaal De Gaulle, de grondlegger van de 5e Republiek, zou zich in zijn graf omdraaien als ie het wist: de Gaulle en de VS, dat was water en vuur.
Een dag eerder werd in Parijs afscheid genomen van de Franse schrijver Jean d’Ormesson (92), buiten Frankrijk amper een ‘naam’, in Frankrijk juist zeer gewaardeerd. Op jonge leeftijd al lid van de Académie Française, het jongste lid ooit. Een ingetogen maar indrukwekkende plechtigheid bij Les Invalides, president Macron plus de ex-presidenten Hollande en Sarkozy waren erbij. En heel ‘literair’ Frankrijk. Er werd beschaafd verslag van gedaan in de Franse media (in het buitenland amper) want D’Ormesson was geen ouwe rocker maar een aristocraat die van simpel hield. Zijn kist stond bijvoorbeeld op een soort van pallet op de grond, slechts bedekt met de Franse vlag; geen zee van bloemen, het enige dat op zijn verzoek op zijn eenvoudige kist werd gelegd was een scherp geslepen potlood. Door Macron zelf, dat wel.
Humor had D’Ormesson zeker. In een televisie-interview in 2008 had hij al gegrapt: “Je moet nooit tegelijkertijd met een ‘star’ doodgaan, dan word je compleet overschaduwd.” En precies dát overkwam ‘m. Hij had er ongetwijfeld zelf hartelijk om gelachen. Zelden ‘een heer van stand’ met zulke pretoogjes gezien En dat gevoel voor humor was precies wat zijn literatuur zo onweerstaanbaar licht en levenslustig maakte. Hij werd niet voor niets ‘l’écrivain du bonheur’ genoemd. Wat hem ooit blijmoedig deed opmerken: “Als mijn boeken mijn lezers zó opvrolijken, zou ik eigenlijk in het ziekenfondspakket moeten zitten.”
D’Ormesson is deel van het Franse erfgoed. Net als Hallyday, die vandaag naar zijn laatste rustplaats op het Caribische eiland Saint Barthélemy werd gevlogen. D’Ormesson wordt te zijner tijd ongetwijfeld bijgezet in het Panthéon, waar alle groten van Frankrijk rusten. Ben benieuwd wie er uiteindelijk meer bezoek krijgt.