Door Margôt van Slooten-Preng –

Winterse feeërieke plaatjes van wijngaarden van de Savoie en Bourgogne deze week. De kale takken van de wijnstokken kunstig versierd met kettingen van rijpkristallen. Kleine kunstwerkjes gestolde adem van koning Winter slingeren zich om de kale, nog niet gesnoeide takken. Het kan nu nog geen kwaad, die vorst. De sapstroom is immers stilgevallen, de wijnstok is in een welverdiende vegetatieve rust na een uitputtend groeiseizoen. Wanneer het niet meer vriest, zal ook de jaarlijkse snoei beginnen of verder gaan, om de uitbundige groei van de wijnstok te beperken en de kwaliteit en opbrengst te reguleren.

Een sapstroom van verlangen

De sapstroom van verlangen naar Frankrijk komt bij mij nooit tot stilstand, ook al is het winter. Met het inspiratie- en schrijversbloed gaat het minder goed, het lijkt dikker en trager te stromen zonder mediterrane zon. Er vloeien minder verhalen uit de koude vingers en het brein lijkt gevuld te zijn met klompjes vastgevroren hersencellen in een koude zeedamp. Terwijl binnen de kachel ronkt en zich buiten de grauwe en mistroostige Hollandse winter voortsleept, zit er niets anders op dan mij vast te bijten in een zoektocht naar een gîte voor een eerstvolgend verblijf in de Provence. Met een goed glas wijn erbij, gelukkig vloeit de wijn nog wel.

Ingesloten tussen grote wijngebieden

In dat glas heb ik een wijn van het tamelijk onbekende druivenras altesse uit een eveneens niet heel voor de hand liggend herkomstgebied, de IGP Coteaux de l’Ain. Ik moest het ook even opzoeken, blijkbaar stond ook mijn geografische kennis in de winterstand. Het is de rivier de Ain, die het gelijknamige departement (nr. 01) van noord naar zuid doorkruist, die zijn naam gaf aan de beschermde geografische aanduiding Coteaux de l’Ain. Deze wijnregio ligt ingesloten tussen grote, bekende Franse wijngebieden (ten westen ligt de Beaujolais, ten noorden liggen de Bourgogne en Jura), zo ongeveer ten noordoosten van Lyon, daar waar Zwitserland met het meer van Genève een stukje in Frankrijk prikt. Je komt er vrijwel langs als je de alternatieve route kiest wanneer Autoroute Info meldt dat het vanaf Dijon tot diep in de Rhônedelta overvol is op de A7.  Dan grijp ik vaak naar het fijne alternatief om bij Dijon de A39 te nemen en bij Lyon via Grenoble en een deel van de Route Napoléon richting Provence te reizen, hoewel het nadeel is dat je met dit ommetje de wijngaarden van de Bourgogne, Beaujolais en de Côtes du Rhône moet missen.

Meegebracht door een Cypriotische prinses?

Altesse (letterlijk: hoogheid) is een inheems druivenras uit de Savoie. In het roddelcircuit gaat nog hardnekkig de legende rond dat de druif 600 jaar geleden uit Cyprus werd meegebracht door een Cypriotische prinses, echtgenote van Lodewijk I van Savoye, maar ampelografen hebben deze mythe ontkracht en wezen altesse toe aan een druivenfamilie waartoe ook de rassen syrah, mondeuse, viognier, marsanne en roussanne behoren. Deze koningin van de Franse alpendruivenrassen is buiten de regio tamelijk onbekend, maar in haar favoriete regio is ze veelvuldig (400 ha) aangeplant. Ze is ook bekend onder de naam roussette, vanwege de kleur die druiven krijgen wanneer ze rijp zijn.

Een troetelkoninginnetje, delicaat en gevoelig

Altesse is altijd trouw gebleven aan haar land van herkomst en de aangrenzende regio’s Isère en Ain. Ze is een ware Hoogheid, een troetelkoninginnetje. En dat in een regio met zowel zuidelijke als continentale invloeden: lange en strenge winters, overvloedige en regelmatige regenval, maar ook hete en droge zomers. Delicaat en gevoelig voor meerdere ziekten, vraagt ze voortdurend aandacht van de wijnboer. Vorst vindt ze ook vreselijk. Een typje zoals La Rose in het boek Le Petit Prince:  ?J’ai horreur des courants d’air. Vous n’auriez pas un paravent? ?

Een familiebedrijfje in een klein dorp

Niet ver van de Frans-Zwitserse grens ligt Vaux-en-Bugey. Dit kleine dorp ligt in de regio Bugey en de wijnen zijn geklasseerd als IGP Coteaux de l’Ain. Het is de thuisbasis van Thierry en Céline Tissot. De familie Tissot maakt hier al vijf generaties lang wijn, een klein familiebedrijf dat ongeveer 5 ha wijngaard in bezit heeft. Hun beste wijngaarden liggen op de Mataret, een steile heuvel met een helling van maar liefst 45 graden. Thierry en Céline verbouwen hier, met de hulp van trouwe hond Maya, de klassieke druivenrassen altesse en mondeuse noire. Met veel respect voor de natuur, dat spat van elke foto af die zij op hun Facebookpagina posten. De familie Tissot heeft al jarenlang een biologische werkwijze, een formele biologische certificering ontbreekt nog.

Wijn als een frisse Alpenwind

Terug de naar de wijn in het glas bij de kachel, ter ondersteuning van weemoedige heimweegedachten aan warmere tijden: Thierry Tissot Coteaux de L’Ain Altesse 2019. De druiven zijn na de handmatige oogst vergist met van nature op de druiventros aanwezige gisten. Hierna is de wijn zes maanden gerijpt in stalen vaten, terwijl hij contact bleef met de uitgegiste gistcellen.

De eerste indruk is al veelbelovend. Hare Koninklijke Hoogheid heeft zich voor de gelegenheid flink besprenkeld met een zalig parfum. Als een frisse Alpenwind blaast ze fruit gedomineerde geuren uit het glas. Kweepeer, citroen, golden delicious en nectarines verstrengelen zich met de subtielere tonen van bloemen, hazelnoot en honing. Ze weet ook mijn smaakpapillen te betoveren en verleiden: zachte, maar zeker goede zuren die de zuivere wijn een fluweelzacht delicaat karakter geven. Van haar nuffigheid in de druiffase is niets meer te merken. De Tissot’s hebben haar vast en zeker vertroeteld. Als een klaterende bergbeek, levendig maar gecontroleerd, laat ze met haar frisheid een verpletterende indruk achter en spoelt ze ongemerkt de winterblues weg.

Een tartifiette met reblochon

Door die levendigheid is het mogelijk haar te drinken als aperitief én tijdens een maaltijd. Zij is jouw koningin bij zeevruchten (coquilles Saint-Jacques, een pannetje mosselen)  of bij vis, zoals tong meunière. Vanwege haar ronde karakter zie ik haar ook wel flirten met kaasfondue of een hartverwarmende tartiflette met reblochon van even verderop, de Haute-Savoie.

De gedachte aan de tartiflette is het doorslaggevende element en het bruggetje in de zoektocht naar een vakantieverblijf. Ik ben eruit, het wordt de omgeving van de Mont-Ventoux, een charmante gîte te midden van de wijngaarden. Ooit at ik daar, hartje zomer, bij Chalet Liotard op de flanken van de Ventoux, een machtig lekkere versie van de tartiflette. Daar heb ik wel weer eens zin in. En de wijn erbij? Dat zal geen Hoogheid van de heuvel Materet zijn, maar een Reus van de heuvels rondom de Ventoux. Ik ben nu al enthousiast. De voorpret is begonnen.

Waar te koop? Thierry et Céline Tissot, 2 quai du Buizin, Vaux-en-Bugey of via een van de Les Généreux wijnwinkel.