Nu anders eten en handen wassen (weer dat corona) de thema’s van de dag zijn, moet ik steeds aan de Tempeliers denken, die religieuze én militaire kloosterorde. Beetje raar natuurlijk, maar wetenschappers zijn ervan overtuigd dat de leden van die legendarische club destijds relatief oud werden doordat ze voor het eten en het bidden verplicht hun handen wasten. Dat was in hun tijd minder gebruikelijk, iets van hygiëne. Wat trouwens ook een rol speelde, was dat de Tempeliers net even anders aten dan hun collega’s van meer traditionele orden. Dat waren gedreven carnivoren, terwijl de Tempeliers maximaal drie keer per week vlees mochten eten. Hun dieet bestond vooral uit vis, groenten en fruit. Ze dronken er maar een enkel glaasje wijn bij en zaten aan gedekte tafels. Terwijl een gewone middeleeuwer al blij mocht zijn als hij de veertig haalde, werd een Tempelier vaak wel zestig of nog ouder. Wat door tijdgenoten dan weer gezien werd als een vingerwijzing Gods, hun hoge leeftijd was een cadeau van de Schepper.
Je zou kunnen verdedigen dat de Tempeliers in meer opzichten hun tijd vooruit waren. Bijvoorbeeld als uitvinders van een bancair systeem. Maar als je (onder meer) in de Vaucluse en in de Var een kijkje neemt bij hun commanderijen (of wat ervan over is), leer je ook dat ze op die – laten we zeggen – herenboerderijen onderhorige arbeiders uitbuitten en dat ze zo jofel niet waren.
Een broederschap van kruisvaarders
De Tempeliers werden in 1120 opgericht door een broederschap van kruisvaarders, onder wie de Vlaming Godfried van Saint-Omaars. Ze legden de eed van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid af, militaire training was hun voornaamste bezigheid. De bedoeling van de orde was de route van de christelijke pelgrims en Jeruzalem te beschermen. Tal van edelen zagen er wel wat in: bij de Tempeliers kon je blijven vechten, met behoud van je zieleheil want de paus vond het prima. Ze kregen heel veel geld toegestopt, bouwden vestingen en commanderijen en ze begonnen met bankieren. Je kon je geld ter bewaring aan een Tempelier in Frankrijk geven en dan kon je het in Jeruzalem terugkrijgen. Ze gingen belasting heffen en je kon geld bij hen lenen. Ze vormden tenslotte een staat in de staat en Frankrijk was hun grootste schuldenaar.
Al hun bezittingen afgepakt
Dat kon natuurlijk niet goed gaan. In 1307 liet de Franse koning Filips de Schone in de gruwelnacht van 12 op 13 oktober alle Tempeliers arresteren, op beschuldiging van ketterij, het aanbidden van de duivel, sodomie en nog zo het een en ander. Veel Tempeliers eindigden op de brandstapel, met instemming van paus Clemens. Al hun bezittingen vervielen aan Frankrijk dat meteen van zijn schuld verlost was. Pas in 2007 erkende het Vaticaan dat de Tempeliers ten onrechte aan de schandpaal waren genageld.
In de Vaucluse
In Richerenches en in Rioux in de Vaucluse kun je veel te weten komen over de Tempeliers, een aantal (restanten van) commanderijen heeft de status van historisch monument. In Avignon (Vaucluse) in de Var in Bras, Hyères, Montfort-sur-Argens en La Bastide d’Astros. Vaak gaat het over niet veel meer dan een kapel. Maar ’t is wel mooie historie natuurlijk.
