Een cave coopérative is een coöperatie van wijnboeren. In het begin van de 20e eeuw ontstonden in Europa coöperaties door een epidemie. Rond 1870 vernietigde de vermaledijde druifluis (Phylloxera vastatrix) vrijwel alle wijngaarden in Europa. In de jaren erna volgde daardoor een diepe crisis in de wijnsector. Immers, de wijnboeren moesten weer van nul af beginnen. De wijngaard opnieuw beplanten met resistente onderstokken en er rekening mee houden dat pas het derde jaar een eerste oogst van ongeveer 30% heeft, het vierde jaar 70% en pas het vijfde jaar de eerste keer 100%. Vooral kleine wijnboeren zagen geen andere oplossing dan de eeltige handen ineen te slaan om te gaan samenwerken.
Het idee van het vormen van een coöperatie had vaak ook een politieke reden. Socialisme en communisme – met hun streven naar gemeenschappelijke voorzieningen – kenden in die tijd een grote aantrekkingskracht. Vele kleine wijnboeren werden zelfs aangezet om coöperaties op te richten. De grote wijnhandelshuizen vonden dit minder geslaagd en probeerden vaak de oprichting van zo’n coöperatie in hun streek te verhinderen. Dat leidde soms tot rellen, waarbij zelfs het leger tussenbeide kwam. In mijn ogen onbegrijpelijk, wanneer je wijn hebt als onderhandelingsmiddel: make wine, not war.
De helft van de Franse wijnproductie
Hoe dan ook, het was en is nog altijd een uitstekend idee om samen te investeren in gebouwen, materiaal en mensen, met als doel om een groot wijnbedrijf op te richten en met de druiven van de leden uit de streek wijn te produceren en deze aan de mens te brengen. De wijncoöperaties bleken succesvol en inmiddels is de helft van de productie in Frankrijk afkomstig van coöperaties. De coöperatie faciliteert en verwerkt de druiven van de wijnbouwer apart, zodat het zijn eigen wijn blijft. Of de coöperatie vermengt alle druiven van verschillende wijnboeren met elkaar tot één wijn die op de markt wordt gebracht onder de naam van de coöperatie of onder een merknaam. Frères Carme doen het eerste: ze gebruiken de faciliteiten van de coöperatie, maar bottelen onder hun eigen naam.
Slecht imago
Kwalitatief gezien waren de coöperatiewijnen niet altijd ‘je van hèt’. De coöperaties namen het niet zo nauw met ‘gezond fruit’, de leden hanteerden soms royaal de gifspuit. Er was geen aandacht voor kelderhygiëne en ook door bureaucratie en administratie was er minder oog voor de kwaliteit van de wijn. Goedkope, vermoeide en verzuurde meuk: dat was lange tijd het imago van coöperatiewijn. Overigens was er wel een afzetmarkt voor goedkope slobberwijn, totdat de markt totaal instortte. Ook kwam er wereldwijde concurrentie van landen die investeerden in kennis van de oenologie en wijntechnologie. Vele coöperaties waren blijven steken in het vooroorlogse tijdperk: aftands en niet toekomstbestendig. Er moest een andere wind gaan waaien: investeren in talentvolle jonge oenologen, moderne uitrusting en onberispelijke hygiëne. Met als resultaat dat er nu veel coöperaties zijn waarvan de wijnen kunnen concurreren met wijnen van individuele domaines en chateaus.
Bergwijngaard
De Cave Coopérative de Beaumont du Ventoux is opgericht op 14 maart 1929. Een negentigjarige dus, maar wél een moderne oudere, met 85 leden uit de gemeenten Beaumont du Ventoux, Malaucène, Le Barroux, Le Crestet, Entrechaux en Mollans-sur-Ouvèze. De coöperatie omschrijft zichzelf als ‘klein, maar fijn’. Het prachtige terroir van dit stukje van de Ventoux, maakt een grote variatie in aanbod mogelijk: van soms fruitige rosé tot ook ‘puntige’, goed geschraagde rode wijnen die het vermogen hebben ook nog enkele jaren te ouderen. De Cave de Beaumont du Ventoux is overigens trots om deel uit te maken van het door UNESCO geklasseerde Réserve de Biosphère du Mont Ventoux (sinds 1994 erkend als werelderfgoed), vooral omdat het de eerste bergwijngaard is die deze onderscheiding heeft ontvangen. Voorzitter Piquet roept zijn leden dan ook op om zich aan te sluiten bij de nieuwe wind die rond de wijngaarden van de Ventoux waait. Respect voor de natuur en harmonie met de bewoners van het gebied vormen de kern van het werelderfgoed en ook van het coöperatieve gedachtengoed van verenigde wijnboeren. Naast het streven naar een gelimiteerde aanplant (maximaal 7500 wijnstokken per hectare) is er onderzoek gedaan naar het gebruik van ecologisch verantwoorde flessen en capsules. De leden dragen bij aan het zoveel mogelijk herstellen van de wijnbouw op het uit de Middeleeuwen daterende terrassenlandschap op de flanken van de Ventoux, om erosie tegen te gaan en het unieke landschap te behouden.
Waar te koop: www.beaumont-ventoux.com
