Sprak van de week een oud-collega uit Nederland die bij ons in Zuid-Frankrijk nog even wat vakantiedagen was komen opsouperen. Hij informeerde of excuses maken ook in Frankrijk al een nationale trend is. Ik begreep de vraag niet. Mijn belangstellingssfeer strekt zich niet uit tot dat Madurodam achter de dijken, dus ik vroeg: wat bedoel je? Ik weet nu dat het zo zou zijn dat ze in Nederland tegenwoordig voor van alles en nog zo wat excuses aanbieden. Ik dacht: als het echt zo is dat iedereen om de haverklap verontschuldiging aanbiedt en zelfs om vergiffenis vraagt, dan is dat idee van excuses wel heel dramatisch aan inflatie onderhevig. Ik vroeg om een voorbeeld en hoorde dat de Oranje-majesteit zelf heeft gezegd dat het slavernij-verleden van de polderdelta zo fout is dat oprecht gemeende excuses op hun plaats zijn. Het zou ook zo zijn dat bewierookte helden uit vroeger eeuwen nu worden weggezet als een soort criminelen en dat straatnaambordjes worden herzien.
Handen af van de grandeur!
Dat doen wij in Frankrijk dus mooi niet, de geschiedenis zo’n beetje herschrijven. Want handen af van de grandeur!
Ik vertelde die collega van toen over Napoléon, die de in 1774 afgeschafte slavernij in 1802 juist herinvoerde. En dat die kokette Corsicaan al jaren en nog steeds bij ons in de Top-3 van Grote Fransen staat, samen met De Gaulle en Lodewijk XIV.
Weer thuis, het was begonnen te regenen, en ik vroeg me tamelijk zinloos af hoe ze nu in dat land van de gele kentekenplaten over onze zelfbenoemde keizer zouden oordelen. Op z’n cv staan een paar van die dingen die je anno nu niet meteen tot bejubeling verleiden. Een reeks malle veroveringsoorlogen, tot in Afrika aan toe, die – naar schatting – een miljoen Fransen (3% van de bevolking) het leven kostte, plus twee miljoen andere mensen. En je hoeft niet eens zo’n feminist(e) te wezen om een vraagteken te plaatsen achter zijn regelgeving dat overspelige dames voor twee jaar in het cachot moesten verdwijnen. Werd zo’n buitenspeelster betrapt en daarna door haar echtgenoot even moorddadig als definitief afgevlagd, dan hoefde de dader geen vervolging te vrezen.
Crime passionelle
Ik weet het niet, maar als je nogal regelmatig met Fransen spreekt, krijg je de indruk dat wat ze zo charmant een crime passionelle noemen, op iets van begrip kan rekenen.
Er zijn wel een paar Fransen die vinden dat de restanten van Napoléon uit de ‘erehemel’ van de Dôme des Invalides in Parijs weggehaald moeten worden. President Macron begint er niet aan. Hij weigert de Franse geschiedenis onder een eigentijdse loep te bekijken.
Als je een tijdje in dit land rondhangt, snap je dat wel.
Alles is anders in Frankrijk.
