Marianne: Vrijheid en Verzet!

do 9 november 2023

Categorieën: ,

Door Maria Edelman

Wie er nog postzegels plakt, ik zou het zo gauw niet weten. Maar La Poste heeft een nieuwe zegel gelanceerd, met een nieuwe afbeelding van Marianne, het symbool van La République.

Haar verhaal van die Mademoiselle gaat terug naar de Revolutie van 1789. Kort daarna werd besloten dat het ook afgelopen moest zijn met het aloude monarchale ‘zegel’ van Frankrijk: de lelie. Er werd gekozen voor een staande vrouw met een Frygische muts, kennelijk in de klassieke iconografie een symbool van vrijheid. Ik heb niet achterhaald waarom ze Marianne werd gedoopt. Allicht toen al een veel voorkomende naam.

Maar hoe ging dat na de Revolutie? Frankrijk kreeg Napoléon III, eerst van 1848-1852 president van de 2e Republiek en daarna tot 1870 keizer. Hij verbood Marianne die in die jaren in kringen van de oppositie uitgroeide tot juist een symbool van verzet. Onder de 3e Republiek (1870-1940) kreeg Marianne de statuur van Triomf van de Republiek, het officiële staatszegel. En een standbeeld op de Place de la République in Parijs.

Beroemde mooie vrouwen

Brigitte Bardot als Marianne (1969) gevolgd door Michèlle Morgan (1972)

In de moderne tijd speelde de vraag hoe Marianne eigentijds verbeeld moest worden. Het begon met een soort enquête onder de ruim 36.000 burgemeesters die allemaal voor verschillende beroemde mooie vrouwen kozen. Ze mochten – wat het eigen stadhuis betreft – hun gang gaan. Er werden beeldhouwers en kunstenaar ingeschakeld. Zo zijn er Mariannes, geboetseerd en afgebeeld naar het evenbeeld van Brigitte Bardot, Catherine Deneuve, Mireille Mathieu en het destijds geliefde topmodel Laetittia Casta. Ze kreeg als Marianne een rondborstige en gedeeltelijk ontklede buste. Het zal in de tijd van ‘topless’ geweest zijn. Maar meteen een nationale rel. In rechtbanken en mairies moesten ambtenaren vooral niet door door Marianne worden afgeleid. Het probleem loste zich vanzelf op, want Laetittia Casta verhuisde naar Londen waar ze minder belasting hoefde te betalen. Ze raakte meteen uit de gratie en werd niet langer als een Marianne getolereerd.

Actrice, model en regisseur Laetitia Casta

De eerste Marianne-postzegel dateert uit 1849, onder Empereur Napoléon III natuurlijk verboden. Daarna was er bij La Poste altijd gedoe over haar op de zegels. Een paar jaar geleden bemoeide president Macron zelf zich er nog mee. Haar nieuwe afbeelding heeft (nog?) niet tot ophef geleid. Men oordeelt: verleidelijk, maar toch netjes.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Of reageer met je Facebook account

Scroll naar boven