Als je in de buurt van Collobrières (Var) in het Maures-gebergte zo ongeveer verdwaald bent, doemt tussen de pijnbomen en de kastanjelaars plotseling het klooster La Chartreuse de la Verne op. Dat overigens meer weg heeft van een schilderachtig dorpje. In sobere eenvoud heerst er de stilte in een gewijde ambiance waar je even ontsnapt aan de hectiek van alledag.

Een natuurlijke stilte

Voor de meeste toeristen is Collobrières het doel of de eindbestemming van hun rondreis. Nochtans, dit pittoreske stadje is de poort naar de Maures. Het gebergte waarin zelfs de geoefende wandelaar zich strikt houdt aan de uitgestippelde route. Tenzij hij het nieuws wil halen als onervaren trekker, die na een dagenlange zoektocht, uitgeput van ontbering, opgespoord wordt. De verleiding om op zoek te gaan naar de sleutel die deze poort opent, heet La Chartreuse de la Verne. De ‘randonneur’ kiest voor een stevige wandeling, de modale toerist waagt zich aan een avontuur met de wagen. Langs een langgerekte geeuw van bochtige, smalle wegen door het dichtbebost gebergte slingert de auto zich haast geruisloos verder. De majestueuze bomen, diepe grachten en smalle wegen dwingen je tot onvoorwaardelijke concentratie op de weg. Misschien twijfel je of je ooit nog een levend wezen zal ontmoeten, laat staan een dorp waar kloosterlingen zich teruggetrokken hebben in eenzaamheid.

En toch. Wanneer je bijna alle hoop hebt opgegeven, doemt een klooster op tussen de kruinen van pijnbomen en kastanjelaars. Een klooster dat meer weg heeft van een schilderachtig dorpje met kleine, afzonderlijke huisjes die in elkaar verweven zijn en een kerktoren die fier zijn nek uitsteekt. Uiteraard moet je de wagen achterlaten op enige afstand van het klooster. Het zou zonde zijn als het monotone geluid van een draaiende motor de sereniteit van dit afgelegen stukje natuur zou verstoren. Tijd om een gedichtje te lezen en een glimp op te vangen van het immense gebouw dat af en toe zijn architecturale schoonheid prijsgeeft. Een kolossale muur verdeelt het uitgestrekte woud miraculeus. Langs ene zijde bomen die als trouwe waakhonden het klooster van de beschaafde wereld afschermen, langs de andere een dal waarin de natuur geniet van de vrijheid die zijn schepper haar onvoorwaardelijk geschonken heeft. Een vrijheid die achter deze muren strikt afgelijnd of haast onbestaande is. Een sacraal leven dat rigoureus omschreven is in de regels van de orde van Bethlehem. De overgang van de ene stilte naar de andere.

Een commerciële stilte

Haast fluisterend bestel je een entreebewijs. Een nederige vrede leidt je langs de uitgestalde artisanale koopwaar. Sfeervolle verlichting prijst de keramiek, heiligenbeelden en andere goederen aan. Het resultaat van de noeste en gedreven arbeid van de kloosterlingen. Ze ademen de liefde uit waarmee ze gemaakt werden. De aantrekkingskracht die ze uitoefenen, werpt een heidense schaduw op de ongebreidelde, commerciële activiteit die me weggejaagd heeft van het onnatuurlijke dat bijvoorbeeld Lourdes uitademt. Het contrast kan niet groter. De tegenstelling met onze wereld die getiranniseerd wordt door zijne heiligheid die we geld noemen, wordt alleen maar frappanter als je de verschillende vertrekken van het klooster bezoekt.

Een nederige stilte

Een kloostercel die het dagelijks leven van de kloosterlinge weerspiegelt. Een doordachte ruimte met vier vertrekken. In een eerste domineert het Mariabeeld. De Heilige Maagd die bescherming biedt. Het leidt naar een wandelgang, een ruimte voor ontspanning en lichaamsoefeningen. Het ‘cubiculum’ is de slaapruimte. Een eenvoudig bed van houten planken en een bidstoel zijn het sobere meubilair die dit vertrek inpalmen. Tenslotte is er nog het atelier waar de kloosterlinge zaar handenarbeid verricht. Het resultaat ervan kan je bewonderen in de verkoopsruimte. Artisanale kunst met een hoofdrol voor keramiek en heiligenbeelden.

Een sacrale stilte

Deze stilte vergezelt je naar het onwezenlijke leven van de zevenentwintig kloosterlingen die hier hun dag doorbrengen in gebed en stilte. Hun verliefdheid is onvoorwaardelijk. Een liefde tot de dood. Geen ruimte voor discussie of twijfel. Een verhevenheid gekluisterd door een onnatuurlijke en voor de meesten onder ons onbegrijpelijke relatie met een goddelijk wezen. Het ongepolijste van de stenen muren en vloeren weerspiegelt de ruwheid van het devote leven. Muisstil biddend, ongemakkelijk geknield op de oneffen rondingen van de vloer. Geen enkel bezoek dat hen afleidt van hun in extase verhuld gebed. De sobere eenvoud van de Romaanse kerk en de aanbiddingskapel bezorgen je kippenvel. Je vraagt je af wat die vrouwen bezielt. Neem de tijd om in de olieslagerij naar de video te kijken die hun dagelijks leven onthult. Ieder zijn taak of bezigheid. Eten klaarmaken, pottenbakster, religieuze beelden ontwerpen in de afgebakende ruimte van hun privévertrek. Geen levende ziel die je komt aanmoedigen, verstrooien, verleiden. Samen de liturgische dienst bijwonen, opgedragen door een kloosterling die wild zwaaiend een geur van wierook verspreidt. Bidstoelen die de nederige afzondering van de gescheiden woonruimten herhalen. De bescheiden kruisen op het kerkhof stralen een eeuwige rust uit.

Een onderbroken stilte

Tijdens de week nuttigen de kloosterlingen hun maaltijd in hun persoonlijke cel. Er is geen tijd voor communicatie of verstrooiing. Gebed en arbeid zijn het orderwoord. ’s Zondags wordt er gezamenlijk gegeten. De kloosterlingen komen samen voor een gemeenschappelijke maaltijd. Eén van de kloosterzuster leest voor. Nadien is er ruimte voor een wandeling en kan er ongedwongen verteld worden.

Een uitgeademde stilte

Een symfonie van stilte heeft mij veroverd. Ik prijs me gelukkig dat ik in de Var woon. Dat ik kan verdwalen in een ongerepte natuur, genieten van de ongekunstelde pracht die ieder seizoen me onvoorwaardelijk aanbiedt. Ik kan ook de hemel op mijn blote knieën danken dat ik zonder toestemming te vragen me ongebreideld mag uitleven in de behaaglijke drukte van de vele gezellige dorpjes die ons departement rijk is. Bijvoorbeeld, door na een bezoek aan de Chartreuse de la Verne, me neer te vleien op een gezellig terrasje in Collobrières en te genieten van streekgebonden producten. In aangenaam gezelschap natuurlijk.

Praktisch

De Chartreuse is op dinsdag gesloten, de maand januari en op religieuze feestdagen. Van 1 juni tot 31 augustus is er geen sluitingsdag, behalve op de dagen dat er risico op brandgevaar bestaat. Dus eerst even bellen: +33 (0)4 04 94 48 08 00.

Entree € 7. Voor € 1 extra kan je een gids voor bezoekers meenemen waarin de historische waarde van de verschillende gebouwen beschreven wordt (ook in het Nederlands).

Lunch: Hotel Restaurant des Maures in Collobrières. Prima keuken, schappelijk geprijsd, terras over het riviertje.

Overige restaurants:

• Les Olivades, Place de la Liberation.
• Le Petite Fontaine, Place de la République.
• Les Terrasses, Place de la REepublique.
• Café du Siècle, Cours Louis Blanc