Door Margôt Van Slooten-Preng –

Op tijden dat de Hollandse natuur haar bontgekleurde jas aantrekt, schieten de herfstherinneringen als paddenstoelen uit mijn melancholieke brein. Daarin is het weer herfst in de Ardèche, voel ik bijna weer de klamheid van een muf vakantiehuis, waaruit de ziel van dagelijks leven al enige jaren is vertrokken en loop ik in gedachten weer kastanjes te rapen. Mijn gedachten slingeren onmiddellijk naar het vakantiehuis in de herfst van 2005.

Eenmaal de Rhône overgestoken bij Valence, is het louter geslinger van de N533. Vanaf Saint-Péray, gaat het abrupt omhoog en is geen weg meer recht. Tussen de wijngaarden door, de mysterieuze bergen in, richting het Parc national régional des Monts d ‘Ardèche. Kilometers duren lang hier. In het piepkleine Barthélemy-Grozon, in de buurt van Lamastre, komt aan al het draaien en keren een tijdelijk einde. De weg versmalt zich en het wordt donker. Donker van de kastanjebomen, die overal hun vruchten laten vallen en een stekelig tapijt vormen.

De enige plek waar het aangenaam is, zoals vroeger

De eigenaar staat al klaar en zorgt voor een hartverwarmende en schattige ontvangst: een boeket van afrikaantjes en lavatera uit eigen tuin siert de royale keukentafel, uit zijn Peugeot tovert hij een pak jus d’orange als aperitief. Het vuur in de haard van de keuken brandt al. De enige plek waar het enigszins aangenaam is, zoals dat vroeger ook zo was. Hij laat ons achter, met twee ganzen en tien kippen, die behoorlijk nieuwsgierig zijn. En niet alleen de kippen zijn hier nieuwsgierig. Regelmatig duiken er potige dames op in de achtertuin, die alleen een kruiwagen besturen en ermee door het bos scharrelen.

Overal langs de weg kastanjerapers

Gelukkig is er de herfstzon waaraan wij ons buiten kunnen warmen wanneer het binnen kil en vochtig is. De zon die de verkleurende bladeren van de bomen een zachte gouden gloed geeft. Herfst in optima forma. De gîte grenst vrijwel aan het bos, een bos dat bezaaid is met kastanjes. Ontelbaar, niet voor te stellen veel kastanjes. Nog nooit hebben onze kinderen zoveel kastanjes gezien. Vandaar die kruiwagens van de dames. Overal langs de weg staan auto’s en zie je kastanjerapers die zakken vol wegslepen. Een eeuwenoude traditie. Immers, de tamme kastanje was de voornaamste voedingsbron in de Ardèche.

Een zonderlinge paddenstoelenman

Tijdens een wandeling in het eindeloze kastanjebos, ontmoeten we een zonderlinge paddenstoelenman. Het welgemeende bonjour van onze kant is voor hem het signaal om volledig los te gaan over de actuele kastanjesituatie van 2005. La sécheresse, n’est-ce pas? De droogte die gunstig was voor de wijnbouw, was funest voor de kastanjes, bazelt en lispelt hij er lustig op los. Maar ach, die kastanjes komen volgend jaar weer, trotser is hij op de inhoud van zijn jagerstas: paddenstoelen! En kwaad dat hij is. Kwaad op de mensen die het bos leegroven. Kwaad op kastanjerapers die op andermans terrein het bruine goud rapen. Soit.

’s Avonds, wanneer we met rode wangen van het buitenleven, onder het genot van een fijn glas wijn de dag roddelen over de markante bewoners van dit gebied, poffen we de dagoogst in de hete as van de haard, en smullen! Dat glas wijn komt overigens niet uit de directe buurt van Lamastre. Geen AOP voor wijn in dit gebied, maar wél een kwaliteitslabel voor de kastanje. Sinds 2006 heeft de kastanje van de Ardèche een AOP-overheidskeurmerk (geldt voor 118 gemeenten!) en wordt er jaarlijks tussen de 5000 en 6000 ton kastanjes geoogst.

Wijn langs de rechteroever van de Rhône

Die wijngaarden vinden we aan de poort van de Ardèche, langs de rechteroever van Rhône, onder andere bij Saint-Péray. Ze liggen op de granieten en kalkstenen uitlopers van de ‘Colline de Crussol’ aan de voet van de ruïne van het Château de Crussol. Het is maar een kleine appellation, de meest zuidelijke appellation van de Noord-Rhône, die in enigszins in de schaduw staat van de grote jongens Saint-Joseph, Cornas en Hermitage. Het microklimaat is er koeler, waardoor het gebied geschikt is om mousserende wijnen te produceren volgens de méthode traditionelle. Voor de stille wijnen is het marsanne die een glansrol heeft, met een mooie bijrol voor de roussanne (ongeveer een derde van de aanplant). Andere druivenrassen zijn niet toegestaan in de AOC Saint-Péray, de productie is dus louter witte wijnen.

Van het rugbyveld naar het wijntoneel

Als katalysator voor het ophalen van herinneringen is een mooi karaktervol glas wijn een uitstekende methode. Julien Pilon is een wijnmaker die het keiharde rugbyveld verruilde voor het niet minder harde wijntoneel. Zijn familie heeft geen wijnachtergrond en bezittingen als châteaux en domaines, maar zijn belangstelling voor wijnstokken en wijn is er sinds zijn jeugd. Zijn eerste levendige herinnering gaat terug naar de basisschoolklas waar ze, onder leiding van de dorpsleraar, wilde druiven plukten en vervolgens vinifieerden en bottelden. Ook staat tijdens de gezinsmaaltijden wijn centraal en in de zomervakanties helpt hij in de wijngaarden rond Chavanay. Na zijn studie oenologie werkt Julien in de Roussillon en in Spanje en maakt een wereldreis. De wens om weer in zijn geboortestreek te gaan wonen en de wens om zijn eigen wijnen te produceren is echter groot, zodat hij terugkeert in de Rhônevallei. Het oorspronkelijke idee is om land te vinden waar hij zijn eigen wijnstokken zou kunnen bewerken en van zijn eigen druiven wijn kan maken. Dat lukt niet en hij besluit een handelsstructuur te creëren.

De essentie van het begrip ‘terroir’

Sinds 2010 is hij actief als producteur-négociant en koopt druiven van handelaren door betere prijzen te bieden. Hij geeft de voorkeur aan fermentatie op barriques en beheerst die techniek waanzinnig goed. Wat hem vooral interesseert, is om te laten zien hoe essentieel het begrip terroir is. Door oogstselectie, wijze van vinificatie en rijping probeert hij de identiteit van elke wijn zoveel mogelijk tot uiting te brengen. Zijn wijnen hebben concentratie en een aantrekkelijke frisheid. Ze zijn bourgondisch van stijl, met finesse en spanning.

Typerende witte druivenrassen

Op zoek naar een mooie fles Saint-Péray kwam ik uit bij een fijne specialist in Rhônewijnen, Rhône Value Wines uit Warmond. Verrassend genoeg bevindt deze kleine en fijne importeur zich op 600 meter van het huis waarin ik geboren ben, maar al 50 jaar niet meer woon. En zo belandt op mijn proeftafel der herfst- en vroege jeugdherinneringen: Les maisons de Victor AOC Saint-Péray 2018 van Julien Pilon. De naam van de wijn refereert aan het huis van zijn grootouders, waaraan Julien mooie herinneringen bewaart. De wijn is gemaakt van de voor de Noord-Rhône typerend witte druivenrassen marsanne (80%) en rousanne (20%). Een assemblage van drie percelen gesitueerd in Saint-Péray, aan de voet van de Crossol-heuvel. Oogsten gebeurt handmatig en daarna rijpt de wijn 10 maanden in barriques. De wijn heeft de goudgele kleur van een wat rijpere wijn. Geurt ingetogen naar abrikoos, perzik en kweepeer en in de verte flirt wat meidoornbloesem mee. De lente is echter voorbij voor deze wijn, de herfst is al wat doorgedrongen. Door de houtrijping en de leeftijd komen in tweede instantie rijpingsaroma van toast en romige zuivel, hazelnoten en amandelspijs naar boven, opgewreven met een dotje bijenwas. In de afdronk een fijne bitter, die tamelijk lang blijft hangen.

Een gastronomische wijn met gulle herinneringen

Dit is wederom geen wijn om achteloos achterover te slaan. Bij elke slok kruip ik steeds een beetje verder in wat de wijnmaker beoogd heeft. Een gastronomische wijn waarin de gulle herinneringen aan het huis van zijn grootouders, de warmte en de gezelligheid naar voren komen. Een rijke en diepe wijn, een tikje wulps, zonder ordinair te zijn. In het goudgele herfstlicht schenk ik nog een glas in. In de oven staat een gâteau ardéchois, een taart op basis van crème de marrons. De onweerstaanbaar lekkere geur van een taart in de oven herinnert aan mijn vroegste herinneringen eind jaren ’60, het huis waar ik geboren ben, op nog geen 600 meter van de importeur van de Saint-Péray. De intense en volle body van de wijn doet denken aan mijn moeders volumineuze lijf. Een gulle, overtuigende en harmonieuze wijn, passend bij hoe het thuis was. De verleidelijke geur van kastanjes die mijn keuken vult, brengt me ook weer even terug in de Ardèche. Een laatste slok van een prachtige wijn van een wat minder bekende appellation. Herfst- en jeugdherinneringen waaien onstuimig door mijn brein. Merci Julien Pilon, voor het oprakelen der dingen. Een nieuwe herinnering is geboren.

 

Waar te koop? www.julienpilon.fr of via www.rhonevaluewines.eu